Bài học đắt giá đối với công chứng viên
Như Lao Động đã đưa tin trong các bài viết liên quan đến phản ánh của bạn đọc Đỗ Văn Hợp và Nguyễn Thị An (SN 1932) tại phường Nhật Tân, quận Tây Hồ, thành phố Hà Nội đã vô cùng hoang mang, choáng váng trước việc con dâu Vũ Thị Viễn đã thực hiện hành vi “khai tử” giả bố mẹ chồng trong quá trình thực hiện các thủ tục khai nhận di sản thừa kế. Từ việc thực hiện các thủ tục khai nhận di sản thừa kế, người con dâu đã không trung thực khi cung cấp thông tin đã dẫn đến nhiều hệ lụy về sau.
Về việc này, trao đổi với PV Lao Động, bà Hồ Xuân Hương - Phó Giám đốc Sở Tư pháp Hà Nội - cho rằng trong câu chuyện này, trách nhiệm đầu tiên thuộc về người yêu cầu công chứng. Theo pháp luật về người yêu cầu công chứng phải có trách nhiệm nộp các giấy tờ liên quan và đảm bảo tính chính xác của giấy tờ, không được làm giả, lừa dối trong lời khai.
Bà Hương cũng cho rằng, công chứng viên đã quá tin vào lời khai của người yêu cầu công chứng. Bởi chuyện con cháu trong gia đình đi khai báo bố mẹ đã chết trong khi họ đang còn sống là điều chưa từng xảy ra, điều này không những trái với pháp luật mà còn trái với đạo đức xã hội.
Theo quy định công chứng viên phải yêu cầu người khai báo trình được giấy khai tử, trong trường hợp mất thì phải trình được giấy tờ, xác nhận khác liên quan. Có thể cũng vì đây là con, cháu trong nhà nên đã tin vào lời cam đoan. Mặt khác, trường hợp này cũng rất hi hữu, rất ít khi xảy ra. Đây là một bài học đắt giá đối với công chứng viên.
“Những người thực hiện nghiệp vụ công chứng phải thực thi đúng quy định của pháp luật để tránh xảy ra những sai sót không đáng có. Có trường hợp lời cam đoan của người yêu cầu công chứng là chưa chính xác do đó công chứng viên phải yêu cầu người đến làm thủ tục phải có đầy đủ giấy tờ. Bên cạnh đó phải có trách nhiệm kiểm chứng lại thông tin kiểm chứng lại một cách chính xác nhất” - bà Hương nói.
Về sự việc này, bà Nguyễn Thị Hằng - Trưởng phòng Hành chính Tư pháp (Sở Tư pháp Hà Nội) - cho hay đã có văn bản yêu cầu phường Nhật Tân báo cáo sự việc thông tin báo chí phản ánh, nếu phát hiện sai phạm của cán bộ phường sẽ nghiêm túc xử lý.
Mong chờ nhanh chóng có phán quyết của Tòa án
Liên quan đến sự việc này, trao đổi với PV Lao Động, Luật sư Hải Nguyễn - Văn phòng Luật sư Hải Nguyễn và cộng sự (Đoàn Luật sư TP.Hà Nội) cho hay: Theo quy định, người yêu cầu công chứng (chị Vũ Thị Viễn) phải cung cấp đầy đủ hồ sơ, cam đoan và chịu trách nhiệm về việc không bỏ sót người thừa kế theo pháp luật. Chị Viễn cung cấp thông tin vợ chồng ông Hợp đã mất và cam đoan đã cung cấp thông tin đúng sự thật trong khi đó vợ chồng ông Hợp vẫn còn sống.
Vì vậy chị Viễn phải chịu trách nhiệm trước pháp luật về thông tin mình đã cung cấp. Bên cạnh đó, việc thực hiện thủ tục khai nhận di sản thừa kế thì việc công chứng viên Phòng Công chứng số 3 không yêu cầu cung cấp đủ hồ sơ và không có căn cứ nào chứng minh ông Hợp và bà An đã chết mà lại ghi “Cha, mẹ đẻ ông Đỗ Mạnh tiến đã chết” là vi phạm các quy định pháp luật về công chứng.
Phần về văn bản khai nhận di sản thừa kế là trái quy định pháp luật nên việc chuyển dịch quyền sở hữu tài sản từ ông Tiến sang chị Viễn có khả năng bị vô hiệu. Căn cứ Điều 138 BLDS năm 2005 về việc bảo vệ quyền lợi của người thứ ba ngay khi giao dịch dân sự vô hiệu thì cô con dâu Vũ Thị Viễn có trách nhiệm hoàn trả lại số tiền đã nhận, đồng thời bồi thường thiệt hại cho bên thứ ba. Bên thứ ba hoàn trả lại tài sản là bất động sản nêu trên cho những người được hưởng thừa kế.
Theo Thanh tra Sở Tư pháp Hà Nội, trong vụ việc này, quyền lợi của ông Đỗ Văn Hợp, bà Nguyễn Thị An đối với di sản của anh Đỗ Mạnh Tiến được pháp luật bảo vệ theo quy định tại Điều 672 (người thừa kế không phụ thuộc vào nội dung của di chúc) Bộ luật Dân sự năm 2005. Thanh tra Sở này cũng đã có hướng dẫn người dân làm thủ tục khởi kiện tại TAND có thẩm quyền để bảo vệ quyền và lợi ích chính đáng theo quy định của pháp luật. Trong trường hợp này, phán quyết của tòa án sẽ làm rõ hơn trách nhiệm và nghĩa vụ của các bên liên quan.
