Người khởi kiện trong vụ án này là ông Nguyễn Quang Vinh, địa chỉ 25 Nhà E-số nhà 12A Lý Nam Đế, phường Hàng Mã, quận Hoàn Kiếm, Thành phố Hà Nội. Người bị kiện là Chủ tịch Ủy ban nhân dân quận Hoàn Kiếm và Trưởng phòng Quản lý đô thị - Ủy ban nhân dân quận Hoàn Kiếm vì đã không cấp giấy phép xây dựng cho gia đình ông tại địa chỉ số 6B - 6C phố Lý Nam Đế, do thửa đất của gia đình ông Vinh không đủ điều kiện.
Bản án sơ thẩm đã tuyên buộc Phòng Quản lý đô thị cấp giấy phép xây dựng cho ông Vinh đập bỏ bức tường để mở lối đi sang ngõ Khu tập thể 4B Lý Nam Đế. Tuy nhiên, theo đại diện các hộ dân, điều này là bất hợp pháp vì xâm phạm đến quyền và lợi ích hợp pháp về tài sản của cộng đồng dân cư khu tập thể.
Ông Nguyễn Hùng Mạnh và ông Hồ Quang Phương - đại diện Khu tập thể 4B - là người có quyền và nghĩa vụ liên quan trong vụ án – đề nghị tòa án xem xét các nội dung, trong đó có việc cấp Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất số CĐ 734146 cho các căn hộ ở số 6 Lý Nam Đế. Theo 2 ông, nhà số 6 và Khu tập thể 4B Lý Nam Đế từ trước đến nay là hai khu đất riêng biệt, ranh giới được ngăn cách bằng bức tường lịch sử để lại.
Nhà bà Hồ Thị Xuân Mùi ở số 6 Lý Nam Đế trước năm 2002 nằm trong khuôn viên trên 300m2, độc lập khép kín, duy nhất mở một cửa ra đường Lý Nam Đế. Năm 2002, bà Mùi chia mảnh đất ở số 6 Lý Nam Đế thành 4 phần và xây thành các căn hộ riêng, 2 căn hộ ở ngoài mặt phố Lý Nam Đế, 2 căn hộ ở phía sau. Bà Mùi để một dải đất làm lối đi chung chạy dài từ nhà 6C, 6B, 6A ra đường Lý Nam Đế. Lối đi chung này rộng khoảng 1,5m2 - dành cho các gia đình phía trong đi ra đường Lý Nam Đế.
Theo đại diện các hộ dân tập thể 4B Lý Nam Đế, khi Sở Tài nguyên - Môi trường TP Hà Nội cấp Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất cho các căn hộ 6A, 6B, 6C đã không xem xét thực tế dẫn đến việc không thể hiện lối đi chung trên bản vẽ và bản đồ địa chính của khu vực này.
Ngày 19.7.2016, Sở Tài nguyên - Môi trường TP Hà Nội khi cấp Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất, quyền sở hữu nhà ở và các tài sản khác gắn liền với đất cho ông Nguyễn Quang Vinh và bà Nguyễn Thị Thanh Xuân, trong bản sơ đồ lại tiếp tục không thể hiện đoạn đường đi ra phố Lý Nam Đế của 2 nhà 6B, 6C vốn đã tồn tại từ năm 2002. Ngõ 4B thể hiện trong Bản sơ đồ thửa đất nhà ông Vinh mua lại gọi là “đường nội bộ” là không đúng thực tế vì khi ông Nguyễn Quang Vinh mua xong 2 căn nhà phía sau (nhà 6B, 6C) thì chủ nhà số 6A đã xây bịt lối đi chung ra phố Lý Nam Đế (lối đi này vốn tồn tại từ năm 2002). “Đây là sự mập mờ trong Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất để ông Vinh lợi dụng nói rằng đất nhà của ông bị bịt kín không có lối đi ra đường Lý Nam Đế và chỉ duy nhất có thể mở cửa ra ngõ 4B Lý Nam Đế” - đại diện các hộ dân nêu ý kiến.
Trước đó, ông Nguyễn Quang Vinh đã có đơn xin mở cửa sang ngõ 4B, nhưng 38 hộ gia đình trong khu tập thể số 4B ký đơn không đồng ý. Nhưng ông Vinh bất chấp sự phản đối, cho người đập phá bức tường này. Sau đó, UBND Phường Hàng Mã đã ra quyết định cưỡng chế để xây dựng lại bức tường trên.
Bên cạnh đó, Phòng Quản lý đô thị quận Hoàn Kiếm đã phát hiện sự vô lý như nêu ở trên, sau đó tham mưu Chủ tịch UBND quận Hoàn Kiếm không cấp giấy phép xây dựng cho ông Nguyễn Quang Vinh mở lối đi ra ngõ 4B Lý Nam Đế.
“Bức tường ngăn cách giữa hai khu tập thể như chúng tôi nêu trên là tài sản của cộng đồng dân cư tập thể 4B Lý Nam Đế, đồng thời là mốc giới giữa hai khu dân cư chứ không phải tài sản hợp pháp của ông Vinh hay bất kỳ tổ chức cá nhân nào” - đại diện các hộ dân khu tập thể 4B Lý Nam Đế cho biết.
Dự kiến, vào ngày 20.3.2024, Tòa án nhân dân cấp cao tại Hà Nội sẽ xét xử phúc thẩm vụ án này.
Luật sư Nguyễn Văn Thắng (Công ty Luật Hợp Danh JDC Việt Nam) - người bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp cho 38 hộ dân sinh sống tại Ngõ 4B phố Lý Nam Đế trong vụ án - nhận định, khi giải quyết vụ án, Tòa án cấp sơ thẩm chưa làm rõ các bất cập, không xem xét tính pháp lý trong việc chia tách thửa đất mà không dành lối đi cho các thửa bên trong khi Sở Tài nguyên và Môi trường cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất cho các hộ số 6 Lý Nam Đế năm 2002; không phát hiện hoặc đã phát hiện nhưng bỏ qua các sai sót, vi phạm liên quan đến trình tự, thủ tục đăng ký biến động về quyền sử dụng đất và tài sản trên đất từ bà Hồ Thị Xuân Mùi ngày 20.6.2016; bà Trần Ngọc Anh và ông Hoàng Xuân Hùng ngày 27.6.2016 cho hai vợ chồng ông Nguyễn Quang Vinh và Nguyễn Thị Thanh Xuân là không phù hợp với quy định của pháp luật.
Theo luật sư, qua nghiên cứu hồ sơ, thực tế, đối chiếu với các quy định của pháp luật, luật sư gia đình ông Vinh, bà Xuân đang sử dụng lối đi hình thành từ việc chia tách thửa đất từ năm 2001, cho nên trên thực tế đã có lối đi, việc mở thêm lối đi là không thể được chấp nhận. Gia đình ông Vinh thỏa thuận với bà Mùi không tiếp tục sử dụng lối đi hợp pháp của mình để đòi hỏi mở lối đi sang ngõ 4B Khu tập thể là lạm dụng quyền đòi mở lối đi. Ủy ban nhân dân quận Hoàn Kiếm, Phòng quản lý đô thị đã phát hiện ra ý đồ này và người dân phản đối gay gắt cho nên không cho mở cổng đi sang ngõ 4B là hoàn toàn đúng với quy định của pháp luật về xây dựng.
Ngoài ra, theo luật sư Nguyễn Văn Thắng, phiên tòa sơ thẩm có vi phạm về thẩm quyền xét xử.
