Về phương thức thi tuyển, nhiều ý kiến cho rằng, đánh giá đúng năng lực, thực chất của học sinh (chất lượng thật) đảm bảo các em đủ năng lực tiếp tục học THPT thể hiện sự công bằng khách quan trong tuyển sinh.
Tuy nhiên, với hình thức thi tuyển đã hướng học sinh ngay từ đầu năm học chỉ tập trung học môn thi: Ngữ văn, Toán, tiếng Anh còn lại các môn khác như Lịch sử, Địa lý, Giáo dục công dân, Tin học… các em chỉ cần học đủ điểm để xét tốt nghiệp THCS là được - đây chính là hạn chế của việc thi tuyển.
Đồng thời, việc thi tuyển bảo đảm điểm thi là thực chất nhưng điểm chuẩn tuyển sinh giữa các địa phương, các trường lại hoàn toàn khác nha. Theo đó, tùy vào chỉ tiêu tuyển sinh của các trường, có trường điểm chuẩn đầu vào chỉ cần 0,58 điểm/môn là trúng tuyển, vậy số những em này liệu có thể theo học được chương trình THPT hay không?
Về phương thức xét tuyển, nhiều ý kiến cho rằng, không khách quan, công bằng vì nếu xét học lực và hạnh kiểm của bốn năm học THCS quy ra điểm thì sẽ dẫn đến tình trạng chạy điểm, chạy hạnh kiểm để có kết quả xếp loại cuối năm học lực và hạnh kiểm thuận lợi cho xét tuyển là có thể xảy ra.
Điều lo ngại nữa đó là việc đánh giá, nhận xét học sinh giữa thầy cô với thầy cô ngay trong một trường, giữa trường này với trường khác ngay trong một huyện có thể chưa đồng đều, mức độ nhẹ - nặng khác nhau, nên học sinh giỏi trường A, khác học sinh giỏi trường B là có.
Cái được của xét tuyển là căn cứ kết quả của bốn năm học để xét nên học sinh phải phấn đấu học đều các môn, không học lệch, không phải luyện thi, giảm áp lực thi cử và địa phương tiết kiệm được kinh phí rất lớn.
Mỗi phương thức tuyển sinh, thi tuyển hay xét tuyển đều có những mặt tích cực cũng như hạn chế nhất định như phân tích trên. Nên việc lựa chọn phương thức nào là do lãnh đạo điạ phương quyết định tùy vào tình hình thực tế.
Theo ý kiến của tôi, nên chăng chỉ tổ chức thi tuyển đối với các trường chuyên và những trường có chỉ tiêu tuyển sinh thấp hơn chỉ tiêu đăng ký ít nhất là 30%. Vì theo kế hoạch phân luồng học sinh sau THCS thì đến năm 2020, có ít nhất 30% học sinh sau khi tốt nghiệp THCS học nghề.
Với giáo dục phổ thông giai đoạn 2018 - 2025, phấn đấu đến năm 2025, ít nhất 40% học sinh tốt nghiệp THCS tiếp tục học tập tại các cơ sở giáo dục nghề nghiệp đào tạo trình độ sơ cấp, trung cấp. Còn những trường có chỉ tiêu tuyển sinh bằng hoặc cao hơn chỉ tiểu đăng ký thì nên tổ chức xét tuyển là hợp lý.
Ngoài ra, việc thi tuyển hay xét tuyển còn căn cứ vào tình hình thiên tai, dịch bênh… như việc tỉnh Bà tỉnh Bà Rịa - Vũng Tàu là địa phương đầu tiên trên cả nước đã quyết định điều chỉnh phương thức tuyển sinh vào lớp 10 từ thi tuyển sang xét tuyển do tình hình dịch COVID-19 diễn biến phức tạp là phù hợp thực tế.
