Anh Thanh Phong - một người dân cư trú tại Quận 2 – cho biết, nơi anh ở hầu như chưa bị ngập lần nào kể từ ngày anh đến cư trú. Thế nhưng tối ngày 6.8, khu vực này ngập nặng, lên đến hơn nửa bánh xe máy…
Đáng nói hơn, có những khu vực ngay trung tâm TPHCM, thuộc các phường Bến Thành, Bến Nghé của Quận 1, thường thì rất ít xảy ra ngập và càng hiếm khi xảy ra ngập nặng vì những khu vực này cũng không phải là những điểm quá trũng nước chảy về nhiều, nhưng trong trận mưa từ chiều tới đêm qua lại bị ngập khủng khiếp.
Một số điểm ngập tại trung tâm thuộc Quận 1 xảy ra tại các ngã tư dù sát miệng cống thoát, như góc đường Trương Định – Lê Thánh Tôn, góc đường Lê Lai – Nguyễn Thị Nghĩa…
Đành rằng, với cơn mưa kéo dài và lượng mưa lớn trên 100mm thì các miệng cống khó có thể tiêu thoát kịp một lượng nước lớn đổ dồn về tại một thời điểm. Nhưng cũng không thể chỉ đổ tại trời vì mưa quá to và kéo dài; cũng không thể cứ đổ cho ngành thoát nước thiếu sự nạo vét hay duy tu bảo dưỡng; mà cần bổ sung đúng nguyên nhân gây ra tắc nghẽn, thu hẹp các miệng cống là do tình trạng xả rác bừa bãi.
Tình trạng ngập nước, ngập lụt do mưa lớn chỉ thỉnh thoảng xảy ra được xem là diễn biến đột xuất. Còn diễn biến hàng ngày, chính là người dân, các hàng quán buôn bán trên vỉa hè, cứ vô tư xả rác bừa bãi, và lại nhằm ngay đúng miệng cống mà vứt, xem đó như nơi chứa rác.
Anh Tuấn Lê, một người có những quan sát về tình trạng xả rác xả thải trên vỉa hè cho biết, những hàng quán vỉa hè như quán càphê cốc, quán bún, phở… cứ mỗi lần khách dùng xong còn thừa nước cặn hay thức ăn không dùng hết, bao bì hoặc li nhựa… là lại nhè miệng cống mà vứt vào. Dù rằng phía đơn vị quản lí thoát nước có làm lưới thép ngăn tại các miệng cống tuy nhiên cũng chỉ lược được loại rác có kích cỡ nhất định, còn nhiều loại rác khác như thức ăn thừa, cặn thực phẩm, bao bì nhựa vẫn theo nước trôi xuống cống.
Nhân - quả của hành vi xả rác bừa bãi thể hiện quá rõ trong một trận mưa lớn gây ngập lụt. Nhưng vấn đề là, từ hành vi thiếu ý thức của một số ít người đã góp phần dẫn đến hệ lụy cho số đông người dân, và còn gây thiệt hại đối với hạ tầng đô thị bởi khi bị ngập nước thì các vỉa hè lát gạch, đường xá rất dễ bị hư hỏng.
Không thể chỉ cứ biết trách sự quản lí của chính quyền, sự duy tu bảo dưỡng của đơn vị chuyên môn vỉa hè, cống thoát. Thực tế cho thấy việc giảm ngập hay chống ngập từ một trận mưa lớn gây ngập nặng trên diện rộng tại TPHCM chiều tối ngày 6.8, phải bắt đầu trước hết từ ý thức người dân, đặc biệt là các hộ dân sống ven đường, nhà mặt tiền, những hộ kinh doanh bán hàng ăn, thực phẩm, hàng tiêu dùng thường có lượng xả thải và rác thải lớn.
Một khi ý thức trong hành vi xả rác của họ tuân thủ đúng qui định và văn minh, hệ thống cống tiêu thoát bớt bị thu hẹp hoặc bớt tắc nghẽn, hệ thống cống sẽ thoát nước nhanh hơn góp phần quan trọng vào việc giảm ngập trong các trận mưa lớn.
