Theo quy định hiện hành, việc tuyển dụng viên chức được phép thực hiện bằng hình thức phỏng vấn. Trong vòng 20-30 phút, cuộc phỏng vấn sẽ quyết định ứng viên được tuyển dụng hoặc bị loại. Do việc phỏng vấn trực tiếp, không được phúc khảo và không có bằng chứng lưu lại, nên nếu giám khảo không công tâm thì rất dễ xảy ra tiêu cực.
Dư luận lâu nay vẫn xì xào, truyền tai nhau về “mức giá” chạy một suất vào biên chế giáo dục thông qua hình thức phỏng vấn từ một đến vài trăm triệu đồng. Đây là số tiền quá lớn đối với các gia đình nghèo, làm nản lòng những sinh viên nỗ lực học tập.
Do đó, ngăn chặn, chấm dứt tiêu cực trong tuyển dụng giáo viên là một yêu cầu bức thiết, một việc cần làm ngay của ngành Giáo dục và các địa phương.
Tại Nghệ An, để ngăn tiêu cực trong khâu tuyển dụng viên chức, một số đơn vị, địa phương đã “xé rào” thuê đơn vị tuyển trạch độc lập. Một bệnh viện lớn tại tỉnh Nghệ An thuê một đơn vị tuyển trạch độc lập tại Hà Nội tuyển dụng bác sĩ, nhân viên y tế. Ứng viên tốn kém, mệt mỏi vì phải nộp thêm tiền và đi xa, nhưng họ vui vẻ chấp nhận vì chỉ có thi như thế mới công bằng, minh bạch.
Vào đầu năm học 2022-2023, một huyện miền núi ở Nghệ An vừa tuyển khoảng 70 giáo viên hợp đồng vào biên chế bằng phương thức ký hợp đồng với một trường sư phạm trên địa bàn, thuê họ tuyển dụng giáo viên, huyện chỉ đóng vai giám sát. Cũng tại huyện này, khi khảo sát, đánh giá năng lực công chức, cán bộ, huyện cũng hợp đồng với một đơn vị đào tạo của tỉnh, thuê họ làm.
“Cách làm này bảo đảm khách quan tuyệt đối, thi tuyển công bằng, nghiêm túc, không có tiêu cực, được dư luận nhân dân hết sức đồng tình, đánh giá cao” - lãnh đạo huyện tại Nghệ An khẳng định.
Theo nhiều chuyên gia, thực ra cách làm nói trên tương tự việc triển khai các dự án đầu tư xây dựng: Chủ đầu tư mời thầu, giám sát, ngoài ra còn bắt buộc thuê 1 đơn vị giám sát độc lập. Còn nếu duy trì mô hình tuyển dụng “vừa đá bóng vừa thổi còi” như hiện nay, với phương án thi vấn đáp có quá nhiều sơ hở, thì tiêu cực, thiếu công bằng là điều khó tránh.
Tiêu cực trong khâu tuyển dụng giáo viên để lại nhiều hậu quả hết sức nặng nề, ảnh hưởng đến tương lai của thế hệ trẻ.
Thiết nghĩ, cần có sự điều chỉnh quy định tuyển dụng viên chức, bảo đảm công bằng, khách quan, tuyệt đối không có tiêu cực. Trong đó, cần bãi bỏ hình thức thi vấn đáp, tăng cường thi thực hành và khuyến khích các đơn vị, địa phương thuê đơn vị tuyển trạch độc lập.
