Nhiều sai phạm
Nhiều năm nay, các mỏ khai thác đất ven tuyến Tỉnh lộ 7, Tỉnh lộ 15 (thị xã Hương Thủy, Thừa Thiên Huế) được cấp phép đã cung cấp một lượng lớn vật liệu san lấp phục vụ các công trình xây dựng.
Men theo Tỉnh lộ 15, chúng tôi bắt gặp mỏ đất của Công ty TNHH Phú Bài. Mỏ đất của doanh nghiệp này với trữ lượng 234.000 m3, có thời hạn khai thác đến hết năm 2021.
Nhìn từ xa, cả một vùng đất rộng lớn của núi Gích Dương 1 (xã Thủy Phù, thị xã Hương Thủy) đã bị đào khoét, lộ ra nền đá lởm chởm, nhiều vực sâu.
Được biết, năm 2019, Sở Tài nguyên & Môi trường Thừa Thiên Huế đã tiến hành xử phạt Công ty này với số tiền 15 triệu đồng do thực hiện thống kê sản lượng khoáng sản khai thác thực tế không đúng quy trình và mẫu biểu theo quy định.
Tương tự, khu vực Trốc Voi, Khe Quan thuộc phường Thủy Phương (thị xã Hương Thủy) là nơi tập trung nhiều nhất mỏ đất của Công ty TNHH Xây dựng vận tải Minh Nhật, Công ty TNHH xây dựng Đồng Tâm và Công ty TNHH Hoàng Ngọc.
Vị trí đầu tiên từ ngoài vào là mỏ đất của Công ty TNHH Hoàng Ngọc có diện tích lớn, trên cao nhìn ra xa có thể thấy những ngọn đồi đã bị "cạo trọc".
Vào sâu bên trong, mỏ đất của Công ty TNHH Đồng Tâm được cấp năm 2019 với diện tích gần 10 hecta nay đã hết hạn khai thác. Mỏ của hai doanh nghiệp này được phát hiện khai thác ngoài phạm vi và vượt độ sâu.
Thông tin từ Sở Tài nguyên & Môi trường Thừa Thiên Huế, kết quả đo đạc của đơn vị tư vấn đo đạc bản đồ, tính khối lượng đất đã khai thác liên quan đến ranh giới, độ sâu cho thấy, 2 doanh nghiệp trên đã có hành vi khai thác đất quá mức, phải xử lý theo quy định.
Ngoài ra, mỏ đất của Công ty TNHH Xây dựng vận tải Minh Nhật nằm cạnh mỏ của Công ty Đồng Tâm đang hoạt động rầm rộ, xe ben vào ra liên tục.
Nhiều bất cập, tài nguyên "chảy máu"
Ông Nguyễn Mạnh Đại Lân - Trưởng Phòng Khoáng sản, Sở Tài nguyên & Môi trường cho biết, theo Nghị định số 158/2016/NĐ-CP ngày 29.11.2016 của Chính phủ, quy định tổ chức, cá nhân khai thác khoáng sản (trừ hộ kinh doanh) phải lắp đặt trạm cân tại vị trí đưa khoáng sản nguyên khai ra khỏi khu vực khai thác; lắp đặt camera giám sát tại các kho chứa để lưu trữ thông tin, số liệu liên quan.
Việc lắp đặt trạm cân và camera vừa giúp chủ mỏ giám sát chặt chẽ công tác khai thác, vừa là cơ sở để cơ quan Nhà nước giám sát, kiểm tra chính xác khối lượng khoáng sản khai thác thực tế để theo dõi khối lượng khoáng sản khai thác, vận chuyển ra khỏi khu vực mỏ.
Nhưng thực tế cho thấy, các chủ mỏ đất không thực hiện quy định trên. Họ chỉ kê khai khối lượng đất thông qua thống kê trọng lượng chuyên chở theo thiết kế kích thước thành thùng hàng để thu tiền.
Tại mỏ đất của Công ty TNHH Xây dựng vận tải Minh Nhật, các xe ben sau khi được xúc đầy đất, lúc ra tới cửa thì nhân viên Công ty này ngồi ghi phiếu thu dựa trên biển số xe để tính trọng lượng.
Tại đây, nhiều xe ben có chiều cao kích thước thành thùng hàng không như khi ra khỏi xưởng sản xuất, chở vượt chiều cao. Điều này cho thấy việc thống kê khối lượng đất dựa vào kích thước thành thùng hàng của xe khó chính xác, có thể dẫn đến tài nguyên khoáng sản bị “chảy máu”.
Đại diện Công ty TNHH Hoàng Ngọc cho rằng, việc lắp trạm cân, camera rất khó vì mỏ nằm ở xa, không có điện nên sẽ tốn chi phí rất lớn nếu thực hiện.
Sở Tài nguyên & Môi trường cho biết, đa số các mỏ đất làm vật liệu san lấp thì phần lớn các chủ đầu tư chưa thực hiện đầy đủ quy định trên. Sở đã có yêu cầu bằng văn bản để các chủ mỏ đất thực hiện nghiêm túc, đầy đủ quy định lắp trạm cân, camera. Theo quy định, các doanh nghiệp không thực hiện thì sẽ bị xử lý vi phạm hành chính.
Hiện nay, trên địa bàn tỉnh Thừa Thiên Huế còn 19 mỏ đất làm vật liệu san lấp đang hoạt động với tổng diện tích 141,64 hecta, trữ lượng khai thác là hơn 10 triệu m3, công suất khai thác hơn 2,37 triệu m3/năm. Thời gian qua, Sở Tài nguyên & Môi trường tỉnh này đã kiểm tra và xử lý nhiều vi phạm khai thác đối với hàng loạt chủ mỏ đất.
