Như báo Lao Động đã liên tiếp phản ánh, từ năm đầu năm 2021, khi nhiều xã miền núi ở Kon Tum đạt chuẩn nông thôn mới thì học sinh vùng đó bị cắt chế độ hỗ trợ dành cho bán trú, các em đứng trước nguy cơ bỏ học.
Chỉ riêng ở huyện Kon Plông, năm học 2021-2022 có gần 1.000 em học sinh bị cắt chế độ bán trú, học trò đứt bữa, bỏ học khắp nơi. Vì vậy, Phòng giáo dục huyện, các điểm trường, thầy cô giáo phải kêu gọi các nhà hảo tâm, mạnh thường quân hỗ trợ gạo để động viên các em tiếp tục đến trường.
Năm 2022, tỉnh Kon Tum được phân bổ hơn 700.000kg gạo để phân phát xuống cho các địa phương, học sinh vùng khó khăn, thiếu thốn, chủ yếu là đồng bào dân tộc thiểu số. Số lượng gạo này cấp phát cho học sinh trong 4 tháng học kỳ II năm học 2021-2022. Như vậy sẽ bớt đi cảnh khoai sắn độn với côn trùng, rau suối... trong bữa ăn của học sinh vùng cao ở Kon Tum nữa.
Tuy nhiên, sự hỗ trợ đó chỉ mới yên bề học sinh. Với giáo viên vùng khó khăn, khi xã đạt tiêu chuẩn nông thôn mới, phần hỗ trợ khó khăn của giáo viên đứng bản cũng bị cắt, thu nhập chỉ còn 50%. Đó là lý do từ cuối năm 2020 đến nay, nhiều giáo viên vùng cao ở huyện Kon Plông, Kon Tum đã viết đơn xin nghỉ việc.
Ông Nguyễn Minh Cường – Trưởng phòng Giáo dục và Đào tạo huyện Kon Plông cho biết, các giáo viên nêu ra nhiều lý do xin nghỉ việc như lập gia đình ở xa, nhà có bố mẹ già, con nhỏ phải chăm sóc nuôi dưỡng. Số giáo viên khác có lý do sức khỏe không đảm bảo, trong khi địa bàn miền núi, nhiều năm trời cống hiến, đi dạy học xa nhà… nhưng nguyên nhân chính là bị cắt giảm 50% thu nhập do các xã lên nông thôn mới. Thực tế, cho thôi việc cùng lúc 10 giáo viên là là khó khăn của ngành giáo dục huyện, nhưng cái khó của giáo viên vùng cao, đứng bản, điểm trường miền núi còn lớn hơn nhiều.
Huyện Kon Plông của Kon Tum triển khai xây dựng nông thôn mới từ 2016. Đến nay, địa phương đã bê tông hóa được hơn 100km đường giao thông thông thôn, xây dựng mới 15 công trình thủy lợi, kiên cố hóa 15,2km kênh mương nội đồng. 100% xã có điện lưới quốc gia; xây dựng mới và sửa chữa, nâng cấp 10 trường học; xây mới, sửa chữa 49 nhà văn hóa và 51 khu thể thao thôn... Đây là thành tựu lớn đối với một huyện miền núi cao ở cực bắc Tây Nguyên. Tuy vậy, số hộ dân nghèo ở đây còn khá cao, xấp xỉ 15%.
Xây dựng nông thôn mới là Chương trình mục tiêu quốc gia, các giải pháp, nhiệm vụ trong thực hiện được triển khai phải đồng bộ và tạo sự lan tỏa tích cực trong cộng đồng dân cư, góp phần đẩy nhanh tiến độ giảm nghèo, nhưng cũng yêu cầu phải bền vững.
Đạt tiêu chuẩn nông thôn mới mà hàng ngàn học sinh luôn đứng trước nguy cơ bỏ học vì đứt bữa thì chắc chắn là không thể bền vững được rồi. Nhờ được phân bổ gạo hỗ trợ theo đợt mà học sinh vùng cao ở Kon Plông đã tạm ổn định việc đến trường, nhưng hiện giáo viên lại rơi vào khó khăn đến mức bỏ việc thì nguy cơ trẻ con đứt đường đến trường lại luôn tiềm ẩn.
Nhà nước không thể "bao cấp" mãi, nhưng để ngành giáo dục gặp khó khăn, giáo viên phải nghỉ dạy bởi lương không đảm bảo chi tiêu cuộc sống ở vùng cao, học sinh thất học thì cần phải có ngay chính sách thay thế khi xã lên nông thôn mới, tiền hỗ trợ giáo dục miền núi bị cắt. Đi xin hỗ trợ của nhà hảo tâm hay chờ nhận gạo trợ cấp theo đợt là thiếu bền vững. Thất học là sẽ tái nghèo - đó không phải là mục tiêu xây dựng nông thôn mới.
