Qua kết quả xác minh của cơ quan công an; sự kiểm tra, giám sát của UBCK đã làm rõ ông Lê Văn Hoan (Hà Nội) sử dụng đến 29 tài khoản để liên tục đặt lệnh mua bán, tạo ra cung cầu giả tạo trên thị trường, thao túng cổ phiếu của Công ty cổ phần cà phê Thương Phú (nay là Công ty cổ phần Minh Khang Capital Trading Public), có mã chứng khoán là CTP, giao dịch trên sàn HNX.
Những hành vi sử dụng nhiều tài khoản như ông Hoan để giao dịch tạo cung cầu ảo nhằm thao túng cổ phiếu đã từng xảy ra không ít vụ. Trong đó, có vụ đối tượng vi phạm chỉ bị phạt hành chính, song cũng có vụ đối tượng vi phạm bị cơ quan công an khởi tố, như một vụ việc được phát hiện tại Hà Nội vào cuối năm 2017.
Có một điểm chung là, các đối tượng vi phạm, không chỉ dùng nhiều tài khoản mà còn có lắm tiền nhiều bạc, thậm chí có chuyên môn và môi trường thuận lợi để thực hiện hành vi.
Với những hành vi thao túng trót lọt giá cổ phiếu của một mã chứng khoán nào đó, các đối tượng hoàn toàn có thể trục lợi số tiền lên đến hàng trăm triệu đồng, thậm chí hàng tỉ đồng.
Các đối tượng có tiềm lực như thế, trên thị trường chứng khoán lâu nay được gọi là những con “cá mập” vì là nhà đầu tư lớn, đồng thời cũng còn nằm trong những “đội lái”. Vì họ liên kết, câu kết với nhau, có thể lèo lái được thị trường đi theo ý mình trong một thời điểm hay một khoảng thời gian nào đó, đối với những mã cổ phiếu nào đó.
Những con “cá mập” và “đội lái” không phải lúc nào cũng lộ liễu cùng lúc dùng nhiều tài khoản để “đánh chứng” vì “đi đêm nhiều cũng gặp ma”. Đa phần trên thị trường hiện nay, họ ngấm ngầm liên kết và câu kết, vừa tạo bè cánh có nhiều tài khoản và vốn lớn, hoàn toàn có thể lèo lái những mã cổ phiếu nhất định theo hướng mình muốn trong một thời điểm nhằm trục lợi. Cách này, khó bị cơ quan chức năng phát hiện hơn, và công tác điều tra cũng khó thu thập, nắm giữ được chứng cứ hơn.
Trưởng phòng kinh doanh của một công ty chứng khoán tại TPHCM cho rằng: “Đội lái thì thị trường nào cũng có. Nhưng ở Việt Nam, các đội lái tạo được ảnh hưởng và dễ thao túng hơn vì dung lượng thị trường chứng khoán còn quá nhỏ”.
Đơn cử, trong nhiều phiên dạo tháng 2, tháng 3 năm 2020, giá trị thanh khoản trên sàn HoSE hơn 3.000 tỉ đồng/phiên. Chỉ cần vài “đội lái” và vài con “cá mập” là đã đủ lực để thao túng nhiều mã cổ phiếu.
Thông tin nội gián thường được tuồn ra cho giới “cá mập” và “đội lái” làm hàng trên thị trường. Song trên thực tế, không ít trường hợp thao túng giá cổ phiếu đã bị phát giác và xử lí, thậm chí xử lí hình sự. Thế nhưng, các trường hợp nội gián thì hầu như rất ít vụ việc nào “bị lộ” và bị xử lí hình sự. Đây mới chính là tệ nạn đáng quan ngại, vì khi nó hoành hành trên thị trường chứng khoán thì chỉ còn là phần ngọn được thể hiện. Còn phần gốc, là nó phá hoại, làm mục ruỗng sự minh bạch và lành mạnh từ nội bộ các doanh nghiệp.
Chính nhờ các thông tin nội gián mà những “đội lái”, “cá mập” càng có cơ hội quậy phá thị trường.
