Mua nhà, đất bằng giấy viết tay là việc hợp đồng chuyển nhượng không được công chứng hoặc chứng thực theo quy định pháp luật.
Tuy nhiên, từ ngày 1.7.2014, hợp đồng chuyển nhượng nhà đất phải công chứng hoặc chứng thực, nếu không sẽ bị vô hiệu do vi phạm về hình thức, trừ trường hợp theo quy định tại khoản 2 Điều 129 Bộ luật Dân sự 2015 (một bên hoặc các bên đã thực hiện ít nhất 2/3 nghĩa vụ trong giao dịch thì theo yêu cầu của một bên hoặc các bên, Tòa án ra quyết định công nhận hiệu lực của giao dịch đó. Trong trường hợp này, các bên không phải thực hiện việc công chứng, chứng thực).
Căn cứ vào quy định nói trên, khi mua, bán nhà, đất, người dân cần phải lưu ý. Bởi nếu không cân nhắc sẽ gặp phải những rủi ro sau:
1. Đã trả hết tiền nhưng vẫn không có quyền sử dụng đất
Theo quy định của luật đất đai, việc chuyển nhượng quyền sử dụng đất chỉ có hiệu lực khi đăng ký vào sổ địa chính.
Nếu chuyển nhượng nhà đất giữa hộ gia đình, cá nhân với nhau mà không công chứng hoặc chứng thực hợp đồng sẽ không đủ điều kiện đăng ký biến động. Khi không đăng ký biến động thì việc chuyển nhượng chưa có hiệu lực.
Việc chuyển nhượng chưa có hiệu lực dẫn tới tình trạng bên nhận chuyển nhượng đã trả hết tiền nhưng nhà đất vẫn thuộc về bên chuyển nhượng.
2. Đối diện nguy cơ bị đòi lại quyền sử dụng đất
Dù chuyển nhượng quyền sử dụng đất đã diễn ra trên thực tế thông qua hình thức viết tay, nhưng không đáp ứng các quy định của pháp luật thì người được chuyển nhượng sau này rất dễ bị người chuyển nhượng đòi lại quyền sử dụng đất khi tài sản này có giá trị tăng cao theo thời gian.
3. Không có quyền chuyển nhượng, tặng hay thế chấp
Luật cho phép người sử dụng đất được thực hiện các quyền chuyển đổi, chuyển nhượng, cho thuê, cho thuê lại, thừa kế, tặng cho, thế chấp quyền sử dụng đất; góp vốn bằng quyền sử dụng đất.
Tuy nhiên, điều kiện để thực hiện các quyền nêu trên gồm:
- Có Giấy chứng nhận, trừ trường hợp quy định tại khoản 3 Điều 186 và trường hợp nhận thừa kế quy định tại khoản 1 Điều 168 Luật Đất đai 2013.
- Đất không có tranh chấp.
- Quyền sử dụng đất không bị kê biên để bảo đảm thi hành án.
- Trong thời hạn sử dụng đất.
Do đó, nếu mua, bán nhà, đất chỉ bằng giấy viết tay thì người mua sẽ có nguy cơ đánh mất các quyền nói trên.
