Câu chuyện lan truyền trên mạng xã hội (sau này được xác định là dàn dựng để đăng tiktok) nói về việc một cô gái trẻ đi ra đường trong thời gian giãn cách bị chặn lại. Cô này liền cho biết mình vừa ra ngoài mua bao cao su ở hiệu thuốc về sử dụng. Tuy nhiên, người được cho là lực lượng chức năng cho rằng, việc mua bao cao su là đồ dùng không thiết yếu, nên yêu cầu cô gái trẻ dừng xe. Cô này cãi rằng, việc mua bao cao su là việc làm cấp thiết và thiết yếu và khẳng định: "Không dùng mà đẻ con ra thì sao?".
Chuyện mang tính chất vui vẻ nhưng đặt ra vấn đề pháp lý và điều người dân quan tâm: Thế nào là nhu cầu thiết yếu và thế nào là ra đường khi không cần thiết?
Bởi lẽ hiện nay mặc dù trong các quy định về giãn cách có nói về những dịch vụ thiết yếu nhưng không cụ thể. Mặt khác, trong một số điều kiện thì một số việc "không cần thiết" với người này nhưng "không cần thiết" với người khác. Ví dụ với một đôi vợ chồng có tuổi thì bao cao su thuộc lĩnh vực không cần thiết, nhưng với các vợ chồng trẻ, nhu cầu cao thì biện pháp tránh thai lại "vô cùng cần thiết".
Hay một trường hợp trên mạng xã hội khác, có anh thanh niên ra đường thời gian giãn cách bèn đeo một tấm biển to đùng sau lưng "Đi mua băng vệ sinh cho vợ, về ngay". Thế thì trong trường hợp này "băng vệ sinh" là cần thiết hay không cần thiết?
Hoặc đã có một tranh cãi được đăng tải trên mạng xã hội khi một thanh niên đi mua bánh mì về ăn, bị cơ quan chức năng chặn lại. Phía người chặn thì nói bánh mì không thiết yếu, người mua thì bảo "em không có nấu cơm, không ăn bánh mì thì em chết đói". Vậy ai đúng?
Căn cứ theo Công văn 2601/VPCP-KGVX năm 2020, nhằm giảm thiểu nguy cơ lây nhiễm cộng đồng, yêu cầu người dân ở nhà, hạn chế tối đa ra ngoài, trừ các trường hợp thật sự cần thiết khi giãn cách theo Chỉ thị 16 gồm:
– Mua lương thực, thực phẩm, dược phẩm và hàng hóa, dịch vụ thiết yếu khác;
– Các trường hợp khẩn cấp như cấp cứu, khám chữa bệnh; thiên tai, hỏa hoạn,…
– Làm việc tại các cơ quan, đơn vị nhà nước, lực lượng vũ trang, cơ quan ngoại giao và tại các cơ sở:
Nhà máy, cơ sở sản xuất; công trình giao thông, xây dựng; cơ sở kinh doanh dịch vụ, hàng hóa thiết yếu (như: lương thực, thực phẩm, dược phẩm; xăng, dầu; điện; nước; nhiên liệu,…); cơ sở giáo dục, ngân hàng, kho bạc, các cơ sở kinh doanh dịch vụ trực tiếp liên quan đến hoạt động ngân hàng và bổ trợ doanh nghiệp (như công chứng, luật sư, đăng kiểm, đăng ký giao dịch bảo đảm…), chứng khoán, bưu chính, viễn thông, dịch vụ hỗ trợ vận chuyển, xuất, nhập khẩu hàng hóa, khám bệnh, chữa bệnh, tang lễ… được tiếp tục hoạt động.
Ngay trong hướng dẫn này cũng có những khái niệm rộng: hàng hoá, dịch vụ thiết yếu khác... Chỉ thị 16 không liệt kê toàn bộ các tình huống, trường hợp được coi là trường hợp cần thiết để được phép ra đường.
Thế nên, việc bị phạt hay không bị phạt trong một số tình huống cụ thể lại tuỳ thuộc vào cảm tính và nhận định của người ra quyết định phạt.
Người dân đang cần những hướng dẫn cụ thể hơn, rõ ràng hơn hoặc ít nhất một danh sách những mặt hàng được cho là thiết yếu, cần thiết.
Bản thân người dân cũng xác định nhu cầu của mình để quyết định ra khỏi nhà hay không theo tinh thần thật sự cần thiết đến mức "không thể thiếu trong cuộc sống" thì mới ra đường và tất nhiên phải thực hiện 5K.
Chiều ngược lại, việc áp dụng Chỉ thị 16/CT-TTg của Thủ tướng Chính phủ phải mềm dẻo, linh hoạt chứ không nên cứng nhắc theo kiểu mệnh lệnh, tuỳ vào từng trường hợp để xử lý trên tinh thần tôn trọng quyền con người nhưng vẫn đảm bảo an toàn, hiệu quả trong phòng chống dịch bệnh.
