Ai đang sở hữu nhà ở xã hội?
Chị Nguyễn Thu Hương (nhân viên văn phòng tại phố Nguyễn Tuân, Thanh Xuân, Hà Nội) đã 2 lần làm thủ tục mua NƠXH. Tuy nhiên, cả hai lần chị nộp hồ sơ đều bị trả lại với lý do chưa đủ giấy tờ. Vì quá mệt mỏi nên chị đã quyết định không mua nữa.
Nhưng sau đó có người môi giới cho biết, nếu muốn nộp hồ sơ, mua nhà có sẵn ngay phải mất tiền chênh lệch thì hồ sơ sẽ được đưa vào luôn. Câu chuyện chị Hương chia sẻ không phải là hiếm gặp.
Giữa năm 2023, dự án NƠXH NHS Trung Văn (P.Trung Văn, Q.Nam Từ Liêm, Hà Nội) được mở bán với mức giá 19,5 triệu đồng/m2, cũng là mức giá NƠXH được phê duyệt cao nhất từ trước đến nay tại Hà Nội.
Tại thời điểm mở bán, dự án này gây xôn xao khi thu hút hàng nghìn người đến bốc thăm, nhiều người giàu, người đi ôtô cũng xếp hàng tới mua, nhiều người muốn mua cũng được môi giới chào "chênh" lên với mức giá 200 - 300 triệu đồng/căn.
Đáng chú ý, chỉ 1 năm sau, giá rao bán các căn NƠXH tại đây đã tăng lên gấp 2 lần, mang lại lợi nhuận 100% cho người mua ban đầu. Theo tìm hiểu, một số căn tại đây đang được rao bán với giá xấp xỉ 40 triệu đồng/m2.
Trên các diễn đàn, nhiều người chia sẻ bức xúc khi thấy nhiều người khá giả vẫn đang sở hữu những căn hộ tại dự án NƠXH.
Siết chặt tiêu chí ngăn “người giàu” sở hữu nhà ở xã hội
Đầu tư bất động sản phục vụ kinh doanh, chuyển nhượng sang tay kiếm lời là hoạt động hợp pháp được pháp luật Việt Nam cho phép. Tuy nhiên, đầu tư NƠXH với mục đích chuyển nhượng sang tay sinh lời, mặc dù chưa có quy định cụ thể nào cấm việc này, nhưng nó lại đi ngược với các quy định của Đảng, Nhà nước đối với công tác an sinh xã hội dành cho người thu nhập thấp tại các đô thị và công nhân, người lao động trong các khu công nghiệp, khu chế xuất.
Theo đánh giá, hiện nay nhu cầu sở hữu nhà của một bộ phận người thu nhập thấp ở các đô thị là rất khó khăn, do thu nhập quá thấp hoặc không ổn định nên không có khả năng chi trả một khoản tiền để mua nhà cho dù có được hưởng những cơ chế ưu đãi. Bên cạnh đó, là do nguồn cung không đáp ứng được với nhu cầu nên đã dẫn đến tình trạng người giàu tranh suất mua NƠXH sau đó bán sang tay kiếm lời.
Trao đổi với với PV Báo Lao Động, ông Nguyễn Thế Điệp - Phó Chủ tịch Câu lạc bộ bất động sản Hà Nội cho rằng, thời gian qua, Chính phủ đã ban hành rất nhiều cơ chế, chính sách ưu đãi dành cho doanh nghiệp đầu tư và những tiêu chí, điều kiện dành cho đối tượng được thụ hưởng chính sách về NƠXH.
Cũng theo ông Điệp, trên thực tế, việc thực thi những quy định trên vẫn còn nhiều bất cập, tưởng chừng chặt chẽ, nhưng vẫn có thể “lách luật”, dẫn đến việc lượng lớn người giàu tranh suất mua NƠXH với mục đích sang tay kiếm lợi nhuận nhanh, thậm chí hiện nay có rất nhiều người giàu sở hữu NƠXH.
Sở dĩ có tình trạng người giàu tranh suất mua NƠXH hoặc người giàu là chủ sở hữu căn hộ NƠXH là do các tiêu chí về điều kiện của các đối tượng hưởng chính sách NƠXH tưởng chừng rất chặt chẽ, nhưng thực ra là chưa chặt chẽ và chưa sát với thực tế cuộc sống và nhiều người có thể “lách luật”.
Đơn cử như quy định người mua NƠXH chưa được hưởng chính sách hỗ trợ dưới mọi hình thức tại nơi ở, nơi làm việc nhưng do tính chất công việc, nhiều người phải thay đổi nơi ở, nơi làm việc nhiều lần. Tương tự, quy định về thu nhập chỉ quy định với khoản thu nhập từ tiền lương theo quy định của pháp luật về thuế thu nhập cá nhân, trong khi nhiều người có thu nhập cao hơn rất nhiều từ những công việc khác nhưng không kê khai...
Để tiến tới giải quyết những bất cập trong việc người giàu tranh mua NƠXH, chuyên gia đề xuất, trong thời gian tới, cơ quan chuyên môn cần nghiên cứu, đề xuất Chính phủ chỉ cho phép tồn tại 2 loại hình NƠXH, đó là NƠXH cho thuê và NƠXH bán trả góp dài hạn, không nên cho phép tồn tại loại hình NƠXH để bán và cho thuê mua.
