Trong thời gian vừa qua đã có rất nhiều các vụ cháy, nổ xảy ra đối với các việc sử dụng, tàng trữ, sản xuất pháo nổ tự chế. Đáng chú ý, đối tượng gây ra những vụ cháy, nổ do pháo lại là các em học sinh. Tùy thuộc vào lượng thuốc nổ chứa trong quả pháo mà sức công phá cũng khác nhau, song cái kết chung đều đe doạ đến an toàn tính mạng của người chơi.
Có thể nhắc lại vụ việc đau lòng ngày 28.1.2021 tại huyện Nam Đàn, tỉnh Nghệ An. Vì sử dụng pháo nổ tự chế mà 3 học sinh bị thương, trong đó có 1 nạn nhân phải cắt bỏ một phần bàn tay vì đã bị dập nát. Tối cùng ngày hôm đó, tại xã Tân An, huyện Tân Kỳ, Nghệ An xảy ra vụ nghi dùng thuốc nổ làm pháo bị phát nổ làm hai học sinh thương vong, trong đó có 1 em học sinh 16 tuổi do vết thương quá nặng đã không qua khỏi... Một sự việc khác cũng liên quan đến vấn đề sử dụng pháo nổ tự chế khác là vào ngày 25.01.2021, tại xã Quảng Lộc, huyện Quảng Xương, tỉnh Thanh Hóa, Công an huyện Quảng Xương đã phát hiện 17 học sinh đang có hành vi chế tạo pháo nổ bằng giấy màu và bột diêm. Tuy nhiên, may mắn hành vi này đã được ngăn chặn kịp thời. Qua khai báo, các em học sinh cho biết đã học cách chế tạo pháo nổ trên mạng xã hội. Những hành vi sản xuất và sử dụng pháo nói trên đều được xem là hành vi vi phạm pháp luật và được quy định chi tiết tại Điều 5 Nghị định số 137/2020/NĐ-CP (quy định về quản lý, sử dụng pháo). Cụ thể: 1. Nghiêm cấm nghiên cứu, chế tạo, sản xuất mua bán, xuất khẩu, nhập khẩu, tàng trữ, vận chuyển, sử dụng hoặc chiếm đoạt pháo nổ. 2. Cấm nghiên cứu, chế tạo, sản xuất mua bán, xuất khẩu, nhập khẩu, tàng trữ, vận chuyển, sử dụng pháo hoa, thuốc pháo. 3. Cấm mang pháo, thuốc pháo trái phép vào, ra khỏi lãnh thổ nước Cộng hoà Xã hội Chủ nghĩa Việt Nam. 4. Cấm lạm dụng, lợi dụng việc sử dụng pháo để xâm phạm an ninh quốc gia, trật tự an toàn xã hội, tính mạng, sức khỏe, tài sản, quyền và lợi ích hợp pháp của cơ quan, tổ chức, cá nhân. 5. Cấm trao đổi, tặng, cho, gửi, mượn, cho mượn, thuê, cho thuê, cầm cố pháo hoa nổ hoặc thuốc pháo để sản xuất pháo trái phép. 6. Nghiêm cấm chiếm đoạt, mua bán, trao đổi, tặng, cho mượn, thuê, cho thuê, cầm cố, làm giả sửa chữa, tẩy xóa các loại giấy phép về pháo. 7. Cấm giao pháo hoa nổ, thuốc pháo cho cơ quan tổ chức, cá nhân không đủ điều kiện. 8. Cấm hướng dẫn, huấn luyện cách thức chế tạo, sản xuất thuốc pháo. 9. Cấm cố ý cung cấp thông tin sai lệch về quản lý, bảo quản pháo, thuốc pháo. Trao đổi với phóng viên về vấn đề này, ông Đặng Hoa Nam - Cục trưởng Cục Trẻ em (Bộ Lao động - Thương binh và Xã hội) nhận định: Hiện nay, có nhiều vụ tai nạn thương tâm do pháo nổ tự chế xảy ra mà người gây nên lại là các trẻ ở lứa tuổi học sinh. Tính mạng và sức khoẻ, tinh thần của trẻ sau khi sử dụng pháo tự chế thông qua học trên mạng bị đe doạ rất lớn. Mặt khác, ông Nam cho rằng, nhiều người dân hiện đang hiểu nhầm, hiểu chưa đúng về chủ trương có nới lỏng việc sử dụng pháo hoa không gây tiếng nổ. Điều này phần nào làm tăng nguy cơ tàng trữ và sử dụng pháo trái phép. Do vậy, trách nhiệm của cơ quan chức năng trong việc kiểm soát vận chuyển pháo nổ, lượng thuốc nổ ngoài thị trường rất quan trọng. Theo ông Nam, các gia đình phải sát sao với con em mình, nhất là trong bối cảnh nhiều địa phương chuyển sang học online. Bởi đây là thời gian dễ xảy ra nguy cơ nhiều trẻ tìm hiểu việc làm pháo tự chế qua mạng. "Ngăn chặn kịp thời các hành vị trẻ em làm pháo tự chế là ưu tiên hàng đầu" - Cục trưởng nhấn mạnh.
