Vì sao lại đặt ra vấn đề này? Câu trả lời vì dịch bệnh COVID-19, tất cả học sinh các cấp trên cả nước phải gián đoạn việc học tập trong một thời gian dài. Việc nghỉ học này đã làm thay đổi các kế hoạch dạy học chung của cả nước và của từng địa phương. Bộ Giáo dục và Đào tạo (GDĐT) đã hai lần điều chỉnh khung thời gian năm học, kéo theo các Sở GDĐT cũng phải điều chỉnh theo cho phù hợp.
Với khung điều chỉnh kế hoạch thời gian năm học lần hai của Bộ, kết thúc năm học vào ngày 15.7 và thi tốt nghiệp THPT vào ngày 8 đến ngày 11.8, nên quỹ thời gian học còn lại để học sinh hoàn thành chương trình nhất là học sinh khối lớp 12 là tương đối ít so với bình thường những năm trước đây.
Đều này dẫn đến ý kiến nên giảm môn thi tổ hợp như đề nghị của thầy Hiệu trưởng Trường Marie Curie (Hà Nội) Nguyễn Xuân Khang đề xuất bỏ bài tổ hợp Khoa học tự nhiên và Khoa học xã hội ở kỳ thi THPT quốc gia 2020, vì nếu thi như mọi năm sẽ tạo áp lực rất lớn cho học sinh và nhà trường trong bối cảnh đại dịch.
Còn thầy giáo Nguyễn Đăng - một giáo viên THPT cho rằng kỳ thi THPT quốc gia 2020 chỉ nên dành cho học sinh muốn xét tuyển vào đại học, Bộ GDĐT nên công nhận tốt nghiệp cho học sinh lớp 12 không có nguyện vọng học đại học, cao đẳng; chỉ tổ chức kỳ thi THPT quốc gia cho những em có nguyện vọng xét tuyển đại học. Với hai luồng ý kiến này, có nhiều người ủng hộ và cũng không ít người không đồng tình.
Vậy ý kiến của Bộ GDĐT như thế nào về những đề xuất này? Ngày 17.3, ông Mai Văn Trinh, Cục trưởng Quản lý chất lượng, Bộ GDĐT cho rằng: “Trong điều kiện hiện nay, kỳ thi THPT quốc gia vẫn sẽ được giữ ổn định như năm 2019. Kết quả kỳ thi dùng để xét công nhận tốt nghiệp THPT, đánh giá chất lượng giáo dục các địa phương và làm cơ sở tuyển sinh đại học, tuyển vào trường nghề.”
Với tư cách là một giáo viên dạy lịch sử ở trường THCS, xin được chia sẻ ý kiến cá nhân về vấn đề này như sau:
Về mặt lịch sử, năm học 2019-2020, diễn ra trong bối cảnh dịch bệnh COVID-19 đang diễn biết hết sức phức tạp và cũng chưa nói trước được khi nào dịch bệnh kết thúc. Việc Bộ điều chỉnh kế hoạch thời gian năm học là phù hợp với tình hình dịch bệnh, giành quyền chủ động trong chiến dịch chống dich bệnh là cần thiết.
Nhưng theo tôi, khi nào dịch bệnh kết thúc và học sinh trở lại học bình thường, lúc này căn cứ vào tình hình học tập của học sinh, thời gian thực học, điều kiện đảm bảo tốt, Bộ mới nên chốt thời gian thi TPTH (nếu tổ chức thi như quan điểm của Bộ) thì hợp lý hơn, tránh phải điều chỉnh nhiều lần khung thời gian năm học gây tâm lý lo lắng, bất ổn cho học sinh, phụ huynh. Nếu giả sử dịch bệnh kéo dài, học sinh nghỉ học đến hết tháng 4 hoặc sang tháng 5 thì liệu có thể tổ chức thi được chăng là điều cần phải tính đến.
Về mặt kiến thức, không nhất thiết học sinh khối lớp 12 phải hoàn thành chương trình mới được thi hoặc xét tốt nghiệp THPT vì việc học và thi cử của học sinh cần căn cứ vào điều kiện tình hình thức tế (thiên tai, dịch bệnh, chiến tranh…) để quyết định việc thi hay xét, có giảm bớt môn thi hay không do Chính phủ quyết định trong tình trạng đất nước có dịch, “chống dịch như chống giặc” chính là tình hình hiện nay.
Nếu xét tốt nghiệp THPT, thì chỉ cần dựa vào năm học kỳ học sinh khối lớp 12 đã hoàn thành để xét là tương đối đảm bảo được chuẩn kiến thức, kỹ năng cần thiết để học sinh vào học Cao đẳng hay Đại học rồi. Còn nếu thi thì cũng dựa vào kiến thức học sinh lớp 12 thực tế đã học để Bộ thiết lập đề thi có giới hạn (giảm tải) sao cho phù với với học sinh là được.
Thậm chí có thể hoãn thực chương trình của học kỳ II cũng như việc thi cử sang năm học sau tùy vào tình hình của dịch bệnh, giống như thời kỳ đất nước có chiến tranh học sinh, sinh viên phải tạm gác bút nghiêng lên đường chiến đấu chống quân thù, hòa bình lập lại thì tiếp tục việc học hành, thi cử cũng phải chấp nhận.
Về xã hội, để tạo được sự đồng thuận của người dân trong tình hình dịch bệnh, hiện nay, Bộ GDĐT cần lấy ý kiến rộng rãi của các tầng lớp nhân dân để quyết định việc thi hay xét, phương thức, số môn thi… nhằm tạo tâm lý an tâm, an toàn cho mọi người là việc cần nên làm, bởi điều này liên quan đến quyền lợi của hàng triệu hoc sinh trong cả nước.
Với những phân tích trên, mong được sự chia sẻ của thầy cô giáo, nhất là phu huynh, học sinh… nhằm tìm ra giải pháp hợp lý khả thi nhất trước tình hình nhiều lo lắng của xã hội như hiện nay về việc nên thi hay xét tốt nghiệp THPT.
