Có cây mai trong nhà là vô giá
Tương truyền, cây mai trắng vô cùng quý hiếm, chỉ có trong những gia đình quyền quý. Hoa mai trắng vừa mang biểu tượng của cốt cách người quân tử, lại vừa mang bóng dáng thiếu nữ mình hạc sương mai. Mỗi dịp tết đến xuân về, hoa mai trắng bung nở, tinh khôi, mùi thơm nhẹ nhàng. Đối với mỗi gia đình Hà Thành, chỉ cần có cây mai trong nhà là có “cả tết”.
Với vẻ đẹp và cốt cách như vậy, cây mai trắng đi vào chiều sâu tâm thức của người dân Việt, người Hà Thành từ bao đời nay và trở thành một thú chơi tao nhã. Nắm bắt được xu hướng này, ông Đỗ Văn Lan (Nhật Tân, Tây Hồ) đã dày công tìm tòi, học hỏi, thay đổi tư duy và phát triển chính loài cây tinh hoa ở mảnh đất nơi mình sinh ra.
“Trước đây, người dân trong làng Nhật Tân trồng cây mai thuần túy, để phát triển tự nhiên. Cây mai cổ rất khó chăm sóc và nhân giống, nếu không áp dụng công nghệ như tạo môi trường, nhiệt độ, nước sạch phù hợp thì rất khó duy trì và phát triển giống cây. Vốn là cây quý, nên gia đình quyền quý không cho mầm, nhưng nếu có mầm thì việc cấy ghép mầm cũng rất khó khăn. Cho nên, số người trồng cây mai trắng ở Nhật Tân chỉ đếm trên đầu ngón tay, không phải gia đình nào cũng đủ tâm huyết, mày mò để nhân giống, chăm sóc loài cây này” - ông Lan nhấn mạnh.
Theo ông Lan, cây mai trắng là loại cây có tiếng nói văn hóa, hồn cốt và gắn với tích xưa nên luôn mê hoặc người chơi hoa dịp tết. Một gốc mai trắng đẹp cần nhiều yếu tố như: Dáng thế chuẩn chỉ đúng theo những tích cổ, như trực huyền, trực phụ tử… cây có rễ đẹp, cổ kính. Cây mai đẹp phải nụ nhú mày ngoài vỏ đỗ xanh, đài trong phải đỏ son môi, sau vài ngày, đài trong của hoa chạy sang màu tím hồng và đến ngày thứ 10 bạc trắng
thanh tao.
Kỳ công chăm sóc
Như một cơ duyên, năm 1991, sau khi từ nước ngoài trở về, ông Đỗ Văn Lan học hỏi được phương thức trồng trọt mới. Từ đó, khi về quê hương, kết hợp những kinh nghiệm gia truyền trồng hoa trong gia đình với ứng dụng công nghệ trong trồng trọt, ông Lan đã mạnh dạn nhân giống cây mai trắng.
Để có vườn ươm với vài nghìn cây và 500 cây mai trắng cung cấp ra thị trường trong tết này, gia đình ông Đỗ Văn Lan phải đổ biết bao tâm huyết, đổ mồ hôi, nước mắt sống chết với cây mai trắng. Để đúc rút quy trình chăm sóc, hiểu được “tập quán” của cây mai trắng, ông Đỗ Văn Lan cho biết: “7 năm trời tôi dày công chăm sóc cây mai trắng, nhưng tỉ lệ đạt không quá 30%. Một khi đã bỏ công sức tìm tòi, học hỏi nên sẽ phải theo đến cùng để ươm thành công những cây mai trắng đẹp đẽ này”.
Hoa mai trắng hiếm không chỉ vì đẹp mà còn vì đây là loài khó tính, dễ tạo thế hơn đào nhưng chăm sóc rất khó. Hoa mai trắng từ khi trồng đến khi chơi được ít nhất phải có 1 năm tuổi. Ông Đỗ Văn Lan tiết lộ, kỹ thuật trồng mai phụ thuộc rất nhiều vào thời tiết và sống trong điều kiện sạch sẽ từ phân bón đến nguồn nước. Người trồng mai phải chăm chút như nuôi con mọn, biết được đặc tính của loài cây có những chăm sóc phù hợp. Tuy nhiên, áp dụng công nghệ tiến bộ, người trồng mai có thể điều chỉnh quá trình sinh trưởng của cây dễ dàng hơn.
Cây mai đẹp phải có đường nét tỉ mỉ, thế cây là sự kết hợp âm dương hài hòa (nắng - mưa, ngắn - dài, cong - thẳng). Sự hiểu biết, tri thức và kinh nghiệm của người nghệ nhân dành trọn vẹn cho loài cây này mới có thể tạo ra được những cây mai trắng nức lòng người.
Tết Nguyên đán năm nay, gia đình ông Lan cung cấp hơn 500 gốc hoa mai trắng. “Tuy nhiên, thời điểm này không còn mai trắng để cung ứng ra thị trường, giá cả của mỗi cây mai thì khó đong đếm, dao dộng từ 1 triệu đồng đến 20 triệu” - ông Lan chia sẻ.
