Thủ tướng cho phép một nơi, tỉnh ra quyết định thu hồi một nơi khác
Ngày 27.10.2003, tại hội nghị giao ban 3 trực (Thường trực Huyện uỷ, HĐND, UBND huyện) gồm các ông: Nguyễn Đức Xuân - Phó Bí thư thường trực Huyện uỷ (sau là bí thư), Nguyễn Đức Dũng - Chủ tịch UBND huyện, Vũ Khoa Việt - Phó Chủ tịch (sau là chủ tịch) và ông Hoàng Văn Lam - Chủ tịch HĐND đã thống nhất đồng ý cho Cty TNHH Đông Á làm các thủ tục đầu tư xây dựng 3 công trình, gồm: Công trình xây dựng đường Thanh Niên 5,9km trị giá 18 tỉ đồng; công trình khu Trung tâm văn hoá huyện trị giá 22 tỉ đồng; công trình chợ thương mại tại ngã ba Môi (Quảng Tâm) trị giá 15 tỉ đồng. Tổng khái toán 3 công trình là 55 tỉ đồng.
Cả 3 công trình này được xác định thực hiện theo hình thức đổi đất lấy công trình theo Nghị định 22 của Chính phủ. Theo đó “Đất tạo vốn khoảng 25ha tại xã Quảng Tâm và thị trấn huyện”. Từ sự thống nhất trên, UBND huyện Quảng Xương đã đề nghị UBND tỉnh Thanh Hoá cho phép thực hiện các dự án. Ngày 5.11.2003, UBND tỉnh Thanh Hoá có tờ trình số 4252/TTr gửi Thủ tướng Chính phủ xin chủ trương.
Ngày 12.11.2003, Chính phủ ban hành công văn số 1566/CP-NN do Phó Thủ tướng Nguyễn Tấn Dũng (thời kỳ đó) ký thay Thủ tướng Chính phủ. Theo đó, Thủ tướng Chính phủ cho phép UBND tỉnh Thanh Hoá “chỉ đạo việc lập, phê duyệt và thực hiện dự án đầu tư xây dựng các công trình cơ sở hạ tầng trên và dự án khai thác quỹ đất để tạo vốn khoảng 25ha (tại xã Quảng Tâm: 13ha, thị trấn Lưu Vệ: 12ha thuộc huyện Quảng Xương)”.
Chỉ đạo của Thủ tướng Chính phủ rất rõ ràng như vậy nhưng không hiểu vô tình hay cố ý, UBND tỉnh Thanh Hoá lại ban hành quyết định thu hồi đất ở một nơi hoàn toàn khác. Theo đó, ngày 19.10.2004, UBND tỉnh Thanh Hoá ban hành Quyết định số 3287/QĐ-UB “Về việc thu hồi đất tại xã Quảng Tân - Quảng Xương, giao cho Cty bất động sản và tư vấn đầu tư xây dựng Đông Á thực hiện Dự án xây dựng khu dân cư Quảng Tân theo phương thức sử dụng quỹ đất tạo vốn xây dựng cơ sở hạ tầng công trình đường Thanh Niên”. Trước đó, ngày 17.10.2004, Cty TNHH Đông Á đã đổi tên thành Cty BĐS và Tư vấn đầu tư xây dựng Đông Á).
Tại QĐ này, UBND tỉnh Thanh Hoá cũng viện dẫn công văn số 1566 của Thủ tướng Chính phủ và cho phép UBND huyện Quảng Xương thu hồi 133.428,5m2 (13,3ha) tại xã Quảng Tân, trong đó đất lúa là 122.260m2 bao gồm 218 thửa ruộng của 108 hộ dân thôn Tân Hưng và 41 hộ dân thôn Dục Tú.
Ngay sau đó, ngày 28.12.2004, nghĩa là chỉ 2 tháng sau khi QĐ 3287 được ban hành, Cty Đông Á đã được cấp Giấy chứng nhận QSDĐ. Trước khi có GCNQSDĐ, ông Cao Tiến Đoan - GĐ Cty Đông Á - đã dùng QĐ giao đất số 3287 nói trên thế chấp vay của Ngân hàng NNPTNT chi nhánh Môi 33 tỉ đồng. Sự trớ trêu và tai hoạ ập xuống đầu một số người dân bắt đầu từ QĐ này.
Lại là lỗi đánh máy?
Thực tế, tại huyện Quảng Xương có 2 xã hoàn toàn khác nhau là xã Quảng Tâm và xã Quảng Tân. Xã Quảng Tân nằm bên cạnh thị trấn huyện Quảng Xương, cạnh QL1A - nơi giá trị đất cao hơn, còn xã Quảng Tâm - nơi có thị tứ Môi nằm ở ngã ba giao QL47 (TP.Thanh Hoá - Sầm Sơn) với đường 4A. Hai xã này cách nhau khoảng 15km theo đường chim bay, theo đường bộ thì dài hơn.
Ấy vậy, từ chủ trương, tờ trình gửi lên xin và văn bản cho phép của Thủ tướng gửi xuống đều cho phép lấy 13ha đất lúa tại xã Quảng Tâm nhưng khi thực hiện, UBND tỉnh Thanh Hoá lại cho lấy đất tại xã Quảng Tân. Người dân bức xúc vì hàng chục hécta “bờ xôi ruộng mật” bỗng dưng bị thu hồi cho Cty Đông Á làm khu đô thị bán. Ông Lê Bá Lương (Quảng Tân) và hơn 10 gia đình trong xã liên tục phản đối, yêu cầu làm đúng chỉ đạo của Thủ tướng.
Năm 2008, ông Lương bị bắt giam và bị xử 33 tháng tù vì tội “Gây rối trật tự công cộng” và “Chống người thi hành công vụ”. 5 người khác bị xử án treo cùng tội danh. Hai đảng viên thuộc chi bộ thôn Tân Hưng là bà: Lê Thị Ý và ông Lê Bá Ngần bị kỷ luật khai trừ.
Tại phiên toà phúc thẩm xử ông Lương và 5 người dân xã Quảng Tân, chủ toạ cho rằng có thể đó là do văn bản cho phép của Thủ tướng bị đánh máy nhầm xã “Quảng Tân” thành ra “Quảng Tâm” và cho đó là chuyện bình thường nên việc thu hồi đất ở Quảng Tân là đúng(?!).
Thực tế, không hề có sự sai sót nào trong văn bản của Chính phủ. Cán bộ xã Quảng Tâm xác nhận, năm 2003 có chủ trương đổi 13ha đất lúa cho Cty Đông Á để Cty này xây trung tâm thương mại ngã ba Môi nhưng chính quyền xã và nhân dân không đồng tình vì chợ Môi truyền thống vẫn hoạt động bình thường. Như vậy, chủ trương xin lấy 13ha đất ở xã Quảng Tâm là có thật và Thủ tướng Chính phủ đã cho phép lấy 13ha đất lúa ở xã này chứ không phải ở xã Quảng Tân.
Với việc thu hồi hơn 13ha đất lúa ở xã Quảng Tân, UBND tỉnh Thanh Hoá cần phải có tờ trình khác xin ý kiến Thủ tướng Chính phủ theo quy định của pháp luật chứ không thể tự tiện dùng văn bản cho phép thu hồi đất xã này đi thu hồi nơi khác.
Đất đã bị thu hồi, người bị án cũng đã chấp hành xong nhưng nỗi đau và sự trớ trêu còn đó. 13 năm qua những người dân xã Quảng Tân vẫn kêu cứu mong sự việc được sáng tỏ.
Trao đổi với PV Lao Động, ông Cao Tiến Đoan - Tổng Giám đốc TCty Đông Á xác nhận có việc dùng quyết định giao đất để vay ngân hàng và cho hay, đó là khoản vay hoàn toàn hợp lệ. Sau đó, TCty Đông Á đã hoàn thành nghĩa vụ với ngân hàng trong năm 2015. Thực tế, công trình đường Thanh Niên nối QL1A và đường 4A do TCty Đông Á thực hiện được đánh giá là công trình chất lượng, hiệu quả. Khu đô thị mới Quảng Tân do TCty này thực hiện đang từng bước phát huy hiệu quả, tạo diện mạo mới cho thị trấn huyện, nâng cao đời sống vật chất, tinh thần cho người dân.
