Vùng biển Hoàng Sa, Trường Sa không chỉ là ngư trường truyền thống mà còn là không gian sinh tồn của ngư dân Việt Nam, đặc biệt là đối với ngư dân miền Trung. Tuy nhiên, từ lâu đời, vùng biển này luôn được xem là hiểm yếu. Ngoài những bất trắc về thiên tai, bão gió thường xuyên, ngư dân còn luôn bị thiệt hại bởi địch họa, tai nạn do nhân tai...
Việc vươn khơi, bám ngư trường thường xuyên của ngư dân trên biển Đông không chỉ đảm bảo nguồn thủy hải sản lớn phục vụ nhu cầu trong nước, xuất khẩu, tạo công ăn việc làm cho hàng triệu lao động cả ngoài khơi lẫn trên bờ..., mà còn có ý nghĩa quan trọng trong việc tham gia bảo vệ chủ quyền biển đảo của Việt Nam.
Đó là lý do mà nhà nước đã có nhiều chính sách khuyến khích, hỗ trợ, giúp đỡ ngư dân bám biển, vươn khơi làm ăn, phát triển kinh tế biển. Trong đó, Thủ tướng Chính phủ đã có chính sách hỗ trợ khai thác biển xa từ tháng 7.2010. Mỗi tàu cá có lộ trình đánh bắt ở vùng biển Hoàng Sa, Trường Sa được quét qua hệ thống định vị vệ tinh sẽ được hỗ trợ tiền mặt lên đến 100 triệu đồng/ mỗi chuyến biển (theo Quyết định số 48/2010/QĐ-TTg).
Nhưng, chính sách an dân đầy nhân văn này đã bị không ít người lạm dụng để tư lợi, đục khoét ngân sách. Ngoài những kẻ vi phạm trực tiếp là ngư dân thì có sự tiếp tay, thậm chí chủ mưa, "vẽ đường" của cán bộ công chức nhà nước cho ngư dân vi phạm.
Từ tháng 11.2019, Công an tỉnh Quảng Nam đã khởi tố vụ án, khởi tố bị can đối với 20 ngư dân ở huyện Duy Xuyên để điều tra về tội "Lừa đảo chiếm đoạt tài sản". Đây là những "ngư dân dỏm", lợi dụng chính sách hỗ trợ khai thác biển xa của Chính phủ, đã khai khống danh sách các thuyền trưởng, thuyền viên cho các đơn vị chức năng xác nhận; đồng thời, mở niêm phong máy định vị tầm xa, gửi "quá giang" cho các tàu đi đánh bắt xa bờ để gian lận việc ghi hải trình đến khu vực vùng khơi có tọa độ được Nhà nước quy định hỗ trợ tiền nhiên liệu. Sau đó, làm thủ tục giả để được thanh toán.
Mỗi chuyến, chủ tàu được thanh toán từ 75 triệu đồng đến 100 triệu đồng. Và họ đã gian lận để được thanh toán khống hơn 3 tỉ đồng.
Mọi sự gian lận này chắc chắn sẽ không thể trót lọt nếu cán bộ công chức nhà nước làm việc công tâm, đúng chức phận và không nhận hối lộ để làm ngơ cho ngư dân. Quả vậy, khi mở rộng điều tra, Công an Quảng Nam đã phát hiện 2 ông gồm, Trần Quốc Việt (57 tuổi) - Trưởng Phòng Tàu cá và dịch vụ tàu cá; ông Nguyễn Huỳnh Nam (40 tuổi) - Phó trưởng Phòng Khai thác và bảo vệ nguồn lợi thủy sản, cùng thuộc Chi cục Thủy sản tỉnh Quảng Nam, đã nhận hối lộ (70 triệu đồng) để giúp ngư dân hoàn tất các thủ tục gian lận, lập hồ sơ giả, nhằm được thanh toán hỗ trợ nhiên liệu lên đến 3 tỉ đồng nói trên.
Họ là những cán bộ thoái hóa, tham lam, ngồi phòng máy lạnh nhưng cũng có thu nhập từ các phi vụ "đánh bắt xa bờ", đục khoét ngân sách. Nhưng đáng trách hơn là sự kém ý thức của kẻ có học, là công chức đối với một chính sách nhân văn của nhà nước dành cho ngư dân - những người đã đem cả sinh mạng mình cho cuộc mưu sinh. Họ kém ý thức, vì lòng tham mà mù mắt trước tiền, quên đi trách nhiệm công dân đối với chủ quyền biển đảo thiêng liêng của Tổ quốc, với một số vùng biển đảo đang còn trầm luân.
