Ruộng đồng khô khốc, người dân đói nghèo
Một ngày cuối tháng 4, chúng tôi tìm về xã Ia Rvê, ở huyện Ea Súp. Trên đường đi, chúng tôi chứng kiến hàng trăm ha đất đã được người dân cày xới nhưng chưa thể gieo trồng. Ở một vài nơi khác thì cây mỳ đã vượt mặt đất được hơn 20cm. Tiếp xúc với chúng tôi, nhiều người dân địa phương cho biết họ đang chờ mùa mưa đến thì mới có thể tiến hành xuống giống các loại cây trồng.
Dừng chân ở thôn 7, mới 9h sáng nhưng chúng tôi chứng kiến một nhóm người trung niên (đều là lao động chủ lực ở trong các gia đình) đang tụ tập trà nước. Chia sẻ về việc này, ông Trần Văn Quyết (chủ nhà) cho biết, mùa này, lượng mưa chưa nhiều nên bà con nơi đây khá rảnh rang vì không có việc gì để làm. Chỉ khi mưa xuống, người dân nơi đây mới tiến hành trồng lúa, trồng mỳ...
Theo ông Quyết, gia đình ông cùng nhiều người dân trong thôn từ nhiều tỉnh thành trong cả nước lên xã Ia Rvê làm kinh tế mới từ năm 2002. Khi lên đây, do không có nước sản xuất nên bà con nông thôn đã tìm đến khu vực ven suối, sình lầy… để trồng cây điều, cây ăn trái. Tuy nhiên, do mùa khô kéo dài hơn 6 tháng, trong khi không có hồ đập thủy lợi nên các loại cây trồng không phát triển ổn định, cho năng suất rất thấp.
“Toàn thôn có hơn 100 hộ gia đình sinh sống nhưng chỉ có 2 hộ gia đình thoát nghèo. 2 hộ gia đình này cán bộ đang làm việc ở UBND xã. Mặc dù có nhiều đất sản xuất nhưng nguyên nhân khiến người dân kinh tế mới chúng tôi luẩn quẩn trong đói nghèo là do không có nước sản xuất” – ông Quyết tâm sự.
Tương tự, ông Phan Văn Lào từ tỉnh Quảng Nam lên xã Ia Rvê làm kinh tế mới từ năm 2006. Đến vùng đất mới, ông Lào có khoảng 3ha đất trồng điều, lúa, mỳ… Tuy nhiên, do thiếu nước sản xuất nên nhiều năm qua, ông Lào vẫn là hộ nghèo ở địa phương.
“Điều là cây chống hạn tốt nhất và cũng là cây trồng chủ lực của người dân ở xã Ia Rvê. Tuy nhiên, vì thiếu nước tưới nên cây điều cũng không đủ sức để ra hoa, đậu quả. Trung bình mỗi vụ, người dân chúng tôi thu về khoảng 2 tấn nhân thì hiệu quả kinh tế không cao. Còn việc trồng mỳ, trồng lúa cũng chỉ là "phụ họa", vì chủ yếu trông chờ vào thời tiết” – ông Lào chia sẻ.
Người dân kinh tế mới ngóng công trình thủy lợi
Qua thực tế cho thấy, toàn xã Ia Rvê, ở huyện Ea Súp có 4.875ha đất trồng cây hàng năm nhưng quanh năm chủ yếu “bỏ hoang” do mùa khô không có nước sản xuất, lại kéo dài khoảng 6 tháng. Với 1.740ha đất còn lại, người dân đã trồng các loại cây lâu năm như mít, xoài, điều… nhưng hiệu quả kinh tế rất thấp vì không hồ đập, thủy lợi để tưới thường xuyên, đều đặn cho cây trồng.
Chia sẻ về việc này, ông Trần Quang Huy, Phó Chủ tịch UBND xã Ia Rvê cho biết, toàn xã có 2 công trình thủy lợi nhưng “siêu nhỏ”, chỉ phục vụ cho khoảng 50ha cây trồng các loại. Thế nên, mặc dù địa phương có nhiều diện tích đất đai, nhưng vì thiếu nước tưới nên người dân chưa khai thác hết tiềm năng để phát triển kinh tế.
Theo ông Huy, bên cạnh việc thiếu nước sản xuất thì cũng có nhiều thời điểm, người dân địa phương còn thiếu cả nước sinh hoạt. Trong đó, những năm 2015-2016 là năm căng thẳng nhất. Thời điểm đó, trên địa bàn có cả trăm con trâu, bò chết khát.
“Điều mà người dân địa phương ở đây mong muốn các cấp ngành quan tâm, xây dựng nhất là công trình thủy lợi, hệ thống kênh mương để người dân chăm sóc các loại cây trồng, phát triển sản xuất, vươn lên thoát nghèo” – ông Huy cho biết.
