Sinh viên ra trường phải đào tạo lại
Thầy Lê Văn Dũng, giáo viên THPT tại Hà Tĩnh cho biết nhiều sinh viên học ngành sư phạm về trường thực tập rất yếu về các kĩ năng thực tế. “Sinh viên không thể tự mình thiết kế một bài dạy để lên lớp, mọi thao tác tôi phải hướng dẫn theo hướng “cầm tay chỉ việc”; các em cho biết toàn học các giáo trình lý thuyết, không có điều kiện rèn luyện trong thực tế” – thầy Lê Văn Dũng cho biết.
Thực trạng sinh viên ra trường, được tuyển dụng nhưng còn yếu về các kĩ năng thực hành rất phổ biến, cơ sở, doanh nghiệp phải đào tạo lại. “Một bất cập là sinh viên học rất nhiều lý thuyết cao siêu nhưng không bao giờ sử dụng đến, trong khi nhiều kĩ năng thiết yếu như giao tiếp trong doanh nghiệp, giao tiếp với khách hàng, kĩ năng tạo lập các văn bản hành chính... lại không được học” - ông Nguyễn Đức Anh – một chủ doanh nghiệp tại TP Vinh chia sẻ.
Trước thực trạng sinh viên ra trường kĩ năng yếu không thể làm việc được ngay, nhiều doanh nghiệp chỉ tuyển các ứng viên có kinh nghiệm thực tế. Điều này khiến cho các sinh viên mới ra trường rất khó tìm việc làm.
Đối với bậc học phổ thông, mặc dù có rất nhiều ý kiến về việc giảm tải chương trình, nhưng thực tế phụ huynh thấy con mình học ngày học đêm, học cả ngày nghỉ, ngày lễ, không có thời gian chơi.
“Thấy con học nhiều quá, mụ cả người, tôi rất thương nhưng cũng chỉ biết tạo mọi điều kiện cho con học, vì sợ nếu con không tham gia học thêm thì sẽ tụt hậu so với bạn bè” – rất nhiều phụ huynh chia sẻ.
Ngay từ tiểu học, học sinh đã phải làm rất nhiều bài tập toán nâng cao rất khó, đến mức nhiều bài phụ huynh có trình độ đại học cũng bó tay. Lên các lớp cuối cấp, lịch học thêm càng dày đặc, và độ khó cũng như số lượng các bài tập được tăng lên ở mức độ rất cao.
Phương pháp, nội dung giáo dục lạc hậu
Một sinh viên có 11 năm học phổ thông ở Việt Nam, 2 năm học high school ở Úc và 3 năm học Đại học Melbourne cho rằng học sinh Việt Nam phải học quá nhiều.
“Học sinh Việt Nam khổ vì phải đi học từ sáng đến tối khuya, học chính trên lớp rồi học phụ đạo ở nhà rồi lại học ở “lò” luyện thi, nói chung cả ngày chắc chỉ có học với học ngoài ra chả biết cái gì, âm nhạc phim ảnh ra sao, tình hình kinh tế trong nước ngoài nước thế nào, văn hóa thế giới ra sao” – sinh viên này nhận xét.
Theo sinh viên nói trên, thay vì phải học hết tất cả hơn 11, 12 môn như ở Việt Nam, ở Úc và nhiều nước phương Tây, học sinh được lựa chọn chỉ từ 4 đến 6 môn, thậm chí Toán cũng không bắt buộc. Học sinh có quyền lựa chọn các môn dễ học (nghệ thuật, âm nhạc) hoặc các môn khó như Khoa học hoặc Toán. Khi đã lựa chọn rồi thì đó quyết định của mỗi cá nhân và giáo viên phải có trách nhiệm với sự lựa chọn của mỗi em.
Phương pháp dạy học của Úc khác biệt so với Việt Nam. Họ không tập trung dạy lý thuyết và giải các bài tập, mà hướng học sinh đến tư duy hệ thống, logic, chú trọng thực hành, khuyến khích học phải đào sâu suy nghĩ, sáng tạo, tư duy lập luận phản biện, có chính kiến.
Giáo viên không bao giờ làm mẫu cho học sinh làm theo. Học sinh phải tự tìm hiểu, tự tìm câu hỏi, tự chứng minh và bảo vệ chính kiến. Giáo viên khuyến khích học sinh sáng tạo, càng sáng tạo càng tốt.
Ở Úc, các môn học đều gắn liền với kiến thức thực tế, thực hành, thực nghiệm. Học xong ra học sinh áp dụng được luôn, trong năm các trường còn cho học sinh tham dự Science Camp - chương trình hoạt động vui chơi kết hợp nghiên cứu khoa học. Ví dụ học sinh tận mắt vào lab bệnh viện, đi vườn thực vật… Họ tạo ra một môi trường học thật sự tốt để học sinh có hứng thú học, hứng thú quan sát và hiểu biết thêm chứ không phải là học để đối phó.
Trong các môn văn chương, học sinh cũng có quyền nêu cảm nhận, đánh giá riêng của bản thân về chủ đề tác phẩm và các nhân vật, không có định hướng sẵn; học sinh có quyền tự do bày tỏ ý kiến, nhưng phải chứng minh, bảo vệ được quan điểm của mình.
Nhiều chuyên gia giáo dục cho rằng, nếu không có sự đổi mới mạnh mẽ về chương trình, nội dung, phương pháp, giáo dục Việt Nam sẽ ngày càng tụt hậu, không đáp ứng yêu cầu phát triển kinh tế - xã hội.
