Chuyện bà cụ bán hàng nước trên đường Lê Văn Sỹ (phường 14, quận 3) bị một cháu bé trộm túi (bên trong chứa tiền và thẻ nạp điện thoại) đang gây xôn xao dư luận. Đoạn video trích xuất từ camera an ninh cho thấy, người phụ nữ đi cùng đã cảnh giới và xúi cháu bé thực hiện việc lấy trộm. Sau khi thực hiện hành vi, người phụ nữ đã chở theo cháu bé tẩu thoát.
Liên quan đến câu chuyện này, luật sư Trần Thị Ngọc Nữ, Chi Hội trưởng Chi hội Luật sư - Hội Bảo vệ Quyền trẻ em TPHCM đã có những chia sẻ đến Báo Lao Động.
Xin luật sư hãy cho biết trong tình huống này, người phụ nữ và cháu bé có thể bị xử lý ra sao?
Luật sư Trần Thị Ngọc Nữ: - Người từ đủ 14 tuổi đến dưới 16 tuổi phải chịu trách nhiệm hình sự về tội phạm rất nghiêm trọng, tội phạm đặc biệt nghiêm trọng; người từ đủ 16 tuổi trở lên phải chịu trách nhiệm hình sự về mọi tội phạm được quy định cụ thể tại điều 12 Bộ luật hình sự năm 2015 (sửa đổi, bổ sung năm 2017).
Do chưa thể xác định cháu bé trong trường hợp này ở độ tuổi nào, nên chưa thể khẳng định mức chế tài theo luật định. Tuy nhiên, trong trường hợp cháu bé dưới 14 tuổi thì chưa đủ tuổi chịu trách nhiệm hình sự. Do đó, nếu tài sản bị trộm cắp đủ định lượng để xử lý hình sự về tội trộm cắp tài sản thì cháu bé này cũng không phải chịu trách nhiệm hình sự.
Nếu chứng minh được người phụ nữ đã xúi giục cháu bé trộm túi tiền và tài sản bị trộm có giá trị từ 2 triệu đồng trở lên (số tiền và thẻ nạp điện thoại bị mất trị giá khoảng 2,3 triệu đồng-lời khai bị hại) thì người phụ nữ này có thể bị xử lý về tội trộm cắp tài sản, theo điều 173 Bộ luật hình sự 2015, sửa đổi, bổ sung năm 2017.
Cần phải lưu ý là trong tình huống này, người phụ nữ nói trên có tình tiết phạm tội tăng nặng khi có dấu hiệu chủ mưu, “xúi giục người dưới 18 tuổi phạm tội” theo Điểm o, Khoản 1, Điều 52 Bộ luật hình sự 2015, sửa đổi, bổ sung năm 2017.
Nếu người phụ nữ trong clip là mẹ của cháu bé và có hành vi ngược đãi, bắt buộc con phải trộm cắp thì phải xử lý như thế nào?
Luật sư Trần Thị Ngọc Nữ: - Tội ngược đãi hoặc hành hạ con được quy định tại điều 185 Bộ luật hình sự. Tội này có mức hình phạt là phạt cải tạo không giam giữ đến 3 năm; Phạm tội đối với người dưới 16 tuổi thì bị phạt tù từ 2 năm đến 5 năm. Tuy nhiên, việc xử lý hình sự chỉ được đặt ra trong trường hợp những đối tượng đó đã có hành vi gây hậu quả nghiêm trọng hoặc đã bị xử phạt hành chính về hành vi trên mà còn vi phạm.
Luật Trẻ em và Luật hôn nhân và gia đình đã có quy định tạm tước quyền của cha mẹ đối với con chưa thành niên khi họ vi phạm nghiêm trọng nghĩa vụ trông nom, chăm sóc, nuôi dưỡng, giáo dục con, ép buộc con làm những việc trái pháp luật, trái đạo đức xã hội. Việc tạm tước quyền này có thể kéo dài 1-5 năm do tòa án quyết định dựa trên yêu cầu người thân của trẻ, viện kiểm sát, hội liên hiệp phụ nữ hoặc ủy ban dân số - gia đình và trẻ em... Ngoài ra, cha, mẹ đã bị tòa án hạn chế quyền đối với con chưa thành niên vẫn phải thực hiện nghĩa vụ cấp dưỡng cho con.
Luật sư có đánh giá gì về việc các đối tượng lợi dụng trẻ nhỏ để thực hiện hành vi ăn xin hay trộm cắp?
Luật sư Trần Thị Ngọc Nữ: - Có những vụ việc khi hỗ trợ giúp đỡ, bảo vệ quyền lợi trẻ em khiến tôi không khỏi trăn trở. Gần đây, ở huyện Xuyên Mộc tỉnh Bà Rịa-Vũng Tàu có trường hợp một người mẹ chăn dắt những đứa con nhỏ đi ăn xin, để cậu ruột lạm dụng tình dục một cháu. Ngoài ra, còn một số vụ việc lợi dụng trẻ em để trộm cắp tài sản mà phải tìm đến tôi để hỗ trợ giải quyết, bảo vệ quyền lợi.
Luật giáo dục trẻ em ngay từ nhỏ để hình thành nhân cách. Nhưng trong trường hợp này, trẻ phải thực hiện theo sự xúi giục để trộm cắp sẽ ảnh hưởng rất lớn đến quá trình hình thành nhân cách và có cách nhìn sai trái về cuộc sống của các em.
Việc các đối tượng lợi dụng trẻ em để thực hiện hành vi phạm tội nói chung, hay trộm cắp tài sản nói riêng, tôi đề nghị phải xử lý mạnh tay để có tính răn đe, ngăn ngừa cho toàn xã hội.
Xin cảm ơn những chia sẻ của luật sư!
