Giữa cái nắng nóng gay gắt kết hợp với mùi hôi thối, khói khét lẹt từ 2 nhà máy xử lý rác phả ra khiến cuộc sống của người dân xóm Ba Quanh (xã Minh Đức, TP. Phổ Yên) thêm ngột ngạt. Nhưng đó cũng chưa phải là tất cả nỗi khổ mà hàng trăm con người tại đây đang phải chịu đựng suốt nhiều năm qua.
Anh Đoàn Thế Hùng, xóm Ba Quanh cho biết, 2 nhà máy rác hiện tại hoạt động bao năm nay đã đủ khổ rồi. Vừa rồi, chính quyền lại thông báo triển khai thêm một nhà máy xử lý rác nữa, khiến người dân càng thêm lo lắng.
"Dự án nhà máy thứ 3 này của Tập đoàn T&T, kéo dài từ 2019 đến giờ nhưng chưa triển khai. Hơn 50 hộ dân ở đây không biết nên đi hay ở. Có chỗ thì họ đã kiểm đếm, đền bù, chỗ thì chưa. Người dân rất hoang mang, chuyển đi không được mà xây để ở cũng không xong" - ông Hùng bức xúc.
Ở xóm Ba Quanh, hộ anh Đặng Xuân Hoan mấy năm nay trong tình trạng bí bách về chỗ ở. Lấy vợ đã được 8 năm, có con nhỏ nhưng cả gia đình 3 thế hệ vẫn sống chung trong căn nhà nhỏ chật chội. Anh Hoan cho hay: "Muốn xây cái nhà nhỏ hoặc sửa, cơi nới nhà cũ để con cái ra ở riêng ổn định đời sống mà không dám làm. Trong quy hoạch rồi, xây sửa là chính quyền đến xử lý, khổ vô cùng".
Ông Đặng Văn Quang - Trưởng xóm Ba Quanh cho biết, tất cả người dân ở đây chỉ mong muốn dựng vợ gả chồng cho con cái, có chỗ ở ổn định. Khổ nhất là những người lấy chồng về xóm nhưng không được nhập khẩu, chỉ có thể làm tạm trú nhưng thế thì quyền lợi không đảm bảo.
"Chúng tôi đều đồng thuận việc xây dựng nhà máy nhưng mãi không thấy làm. Bây giờ người dân đi hay ở đều khổ, ở lại thì sống chung với ô nhiễm của 3 nhà máy rác, đi thì lấy tiền đâu mà mua đất xây nhà.
Giá đền bù được áp từ năm 2019 có 475 nghìn đồng/m2 đất thổ cư, mỗi hộ được tầm 200 triệu đồng thì có thể mua đất ở đâu?" - ông Quang chán nản.
Theo tìm hiểu của PV, Dự án Nhà máy xử lý chất thải công nghiệp và y tế tại xã Minh Đức được UBND tỉnh Thái Nguyên chấp thuận chủ trương đầu tư theo Quyết định số 2323/QĐ-UBND ngày 30.7.2019. Chủ đầu tư là Công ty cổ phần Tập đoàn T&T.
Ngày 22.9.2020, dự án được UBND thị xã Phổ Yên (nay là TP. Phổ Yên) phê duyệt quy hoạch chi tiết tỉ lệ 1/500; tổng mức đầu tư hơn 3.600 tỉ đồng, diện tích 34 ha; thực hiện giai đoạn 1 trong 5 năm (2019-2023). Tuy nhiên đến nay, công tác đền bù, giải phóng mặt bằng vẫn chưa thực hiện xong.
Trao đổi với PV, ông Trần Xuân Trường - Phó Chủ tịch UBND TP. Phổ Yên cho biết, thời điểm triển khai dự án thì gần như tất cả người dân chọn phương án nhận tiền và tự tái định cư. Khi lập dự án cho Tập đoàn T&T, địa phương cũng không có nguồn cho tái định cư.
"Đến bây giờ thì hơn một nửa số hộ yêu cầu phải tái định cư. Tuy nhiên cái khó là bây giờ không thể bố trí ngay được quỹ đất cho 30 hộ được, hiện giờ thành phố đang triển khai 1 khu tái định cư để phục vụ cho các dự án trên địa bàn.
Hiện tại dự án đã hết hạn và đang làm các thủ tục để gia hạn đầu tư. Tuy nhiên, qua kiểm tra thực tế có hiện tượng một số người dân đang cố tình trục lợi về giải phóng mặt bằng, việc này cũng đang gây khó khăn cho thực hiện dự án" - ông Trường cho hay.
