Trong khi đó, người dân đã phải sống mòn mỏi trong ô nhiễm từ 5 đến 20 năm. Họ nhiều lần chặn xe rác, vây nhà máy vì “chịu không nổi”, thế nhưng chính quyền địa phương vẫn chưa có những quyết định dứt khoát để giải quyết vấn nạn này.
Vây nhà máy thép, chặn xe rác chưa hồi kết
Cuối tháng 9 vừa qua, người dân tại bãi rác Khánh Sơn, phường Hòa Khánh Nam, quận Liên Chiểu, TP. Đà Nẵng tiếp tục chặn xe vào bãi rác; cách đó không xa người dân xã Hoà Liên, huyện Hoà Vang cũng nhiều lần tập trung trước hai nhà máy thép Dana Ý - Dana Úc, yêu cầu chính quyền có câu trả lời về thời gian đóng cửa của hai doanh nghiệp gây ô nhiễm này.
Hơn một năm gần đây, câu chuyện về hai nhà máy thép trở thành điểm nóng của Đà Nẵng. Dù chỉ là nấu và kéo cán thép chứ không phải luyện (cốc) thép, nhưng với hàng trăm hộ dân ở sát vách các nhà máy thì không thể nói là đảm bảo môi trường.
Điều khiến chính quyền Đà Nẵng lâm thế khó xử là cũng từ quyết định hành chính của những người tiền nhiệm, chính quyền của các nhiệm kỳ trước đã quy hoạch, đưa 2 nhà máy này về đây, nhưng không thực hiện mở rộng khu công nghiệp (giai đoạn 2) đúng như quy hoạch, làm hàng trăm hộ dân “mắc kẹt”.
Tuy vậy, việc di dân đến khu tái định cư cũng đã chốt từ trước năm 2017. Thế nhưng chỉ vì kế hoạch triển khai chậm trễ khiến người dân phản ứng quyết liệt.
Sự việc khiến hàng trăm người dân bức xúc và tân Bí thư Đà Nẵng Trương Quang Nghĩa đã tuyên bố chọn dân và đóng cửa nhà máy. Điều trớ trêu là cả nhà máy lẫn cơ quan quan trắc môi trường đều khẳng định các chỉ số môi trường đạt chuẩn. Nghĩa là không vượt ngưỡng cho phép, gây ô nhiễm môi trường. Điều này khiến chính quyền không có cơ sở pháp lý để phạt hành chính hoặc buộc 2 nhà máy phải đóng cửa vô điều kiện.
Cho đến tháng 3.2018, Đà Nẵng đưa ra quyết định huỷ bỏ kế hoạch di dời dân và sẽ đóng cửa nhà máy có lộ trình theo chỉ đạo từ Thành ủy. Mọi việc cứ ngỡ đã được ấn định nhưng cuối tháng 9 vừa qua, người dân lại chẳng thấy một quyết định chính thức nào được thực hiện bởi nhà máy vẫn đang hoạt động cầm chừng.
Chính quyền cũng “đuối lý” khi không đủ cơ sở để đóng cửa hoặc đền bù cho 2 nhà máy di dời. Sự dùng dằng này khiến người dân phải tiếp tục chịu đựng.
“Nếu đã không cho chúng tôi đi thì thành phố phải di dời nhà máy theo lời hứa chứ không thể cứ lại tạm hoãn, kéo dài thời gian hoạt động như vậy” - anh Phạm Minh, một người dân tại Hoà Liên chia sẻ.
Cùng thời điểm này, tại bãi rác Khánh Sơn, hàng trăm người dân cũng dựng bạt, chặn xe rác bởi dù đã sống 27 năm ở đây, họ vẫn không thể chịu nổi sự ô nhiễm ngày càng tăng cao.
“Trời nắng thì hôi kiểu trời nắng, trời mưa thì nước rỉ từ bãi rác theo dòng nước chảy ra ngoài. Chúng tôi có những người sống nhờ nhặt phế liệu ở bãi rác nhưng cũng không thể chịu nổi nữa” - ông Nguyễn Chuyên, một người dân tại đây cho hay.
Cả hai vụ việc trên đều không phải lần đầu người dân và chính quyền Đà Nẵng phải ngồi lại đối thoại. Bao nhiêu lần dân chặn xe rác, vây nhà máy là bấy nhiêu lần tổ chức họp dân. Nhiều lần chính quyền TP. Đà Nẵng hứa hẹn xử lý, di dời, rồi sau lại gia hạn hoạt động cho bãi rác, cho nhà máy khiến mâu thuẫn trong người dân tăng cao.
“Chúng tôi đi hay ở đều chấp nhận được nhưng thành phố phải dứt khoát. Không có lần lữa mãi như vậy được” - anh Minh đề nghị.
Tiếp tục chuỗi ngày đợi
Cũng trong cuối tháng 9 vừa qua, trước những bức xúc của người dân tại hai khu vực trên, tại cuộc họp báo thường kỳ của Đà Nẵng, ông Lê Quang Nam - Giám đốc Sở Tài nguyên Môi trường (TNMT) Đà Nẵng cho biết, Cty Môi trường Đô thị Đà Nẵng đã thừa nhận những sai sót trong quá trình xử lý rác thải. Tuy nhiên, câu trả lời của thành phố vẫn chỉ dừng lại là Chủ tịch UBND thành phố đã chỉ đạo chấn chỉnh các hoạt động tại bãi rác Khánh Sơn để giảm bớt mùi hôi, phun chế phẩm.
Liên quan đến hai nhà máy thép, ông Nam cho biết: “So với nhiều năm trước đây thì nhà máy đã có nhiều cải thiện, từng bước khắc phục vấn đề ô nhiễm môi trường. Tuy nhiên để khẳng định mọi sự cố gắng này đã đạt được hay chưa thì chúng ta vẫn đang chờ kết quả quan trắc, đánh giá độc lập của Bộ TNMT và Bộ Khoa học Công nghệ. Căn cứ kết quả này, Sở sẽ trình UBND thành phố phê duyệt và có quyết định phù hợp với các quy định đặc biệt là về vấn đề xử lý vi phạm môi trường” - ông Nam cho hay.
Như vậy, sau rất nhiều quyết tâm thể hiện qua những quyết định của thành phố Đà Nẵng, người dân tại bãi rác Khánh Sơn và người dân Hoà Liên vẫn phải tiếp tục đợi và có thể chính quyền sẽ còn nhiều quyết định khác nữa chứ không phải nói một lần rồi xong.
