Minh bạch để mở ra nhiều cơ hội tiếp cận vốn
Không khó để chúng ta giải mã cho những chuyện lùm xùm quanh gói thầu này. UBND tỉnh Đắk Lắk nên nhìn nhận những sự việc đã xảy ra trong thời gian vừa qua để đánh giá lại cách quản lý và điều hành của Ban QLDA thuộc Công ty TNHH MTV Đô thị và Môi trường Đắk Lắk được UBND tỉnh giao phó, mấu chốt của mọi vấn đề ở đây là sự minh bạch, chỉ có minh bạch mới giúp Đắk Lắk lấy lại lòng tin của dư luận và của nhà tài trợ là Ngân hàng phát triển châu Á (ADB).
Đắk Lắk nên chọn một nhà thầu tư vấn độc lập ngoài địa bàn thay cho tư vấn chấm thầu hiện tại của Ban QLDA, đề nghị nhà tài trợ chuyển gói thầu về dạng xét thầu tiền kiểm có sự giám sát chặt chẽ của các đại diện (Tư vấn của Bộ xây dựng, kế hoạch, tài nguyên và môi trường cùng cán bộ quản lý dự án của ngân hàng phát triển Châu á ADB và cơ quan báo chí).
Những băn khoăn của các nhà thầu dự thầu trong việc đề nghị tư vấn chấm thầu cần làm rõ hồ sơ dự thầu của tất cả các nhà thầu (doanh thu: phải làm rõ, đối chiếu số liệu trong báo cáo thuế và số liệu trong báo cáo kiểm toán vì hai con số này là một, cần yêu cầu nhà thầu cung cấp hóa đơn GTGT đầu ra để đối chiếu doanh thu; hợp đồng tương tự: trình các bản gốc của hợp đồng tương tự, biên bản nghiệm thu và hồ sơ thanh toán chi tiết các hạng mục, hóa đơn VAT xuất cho công trình, quyết định nhập nguồn của tài chính, báo có tiền chuyển về của công trình, biên bản ban giao đưa công trình vào sử dụng, quyết định phê duyệt dự án dự toán của chủ đầu tư; các Bản sao công chứng: các tài liệu sao y trong hồ sơ dự thầu, hóa đơn, đăng ký của máy móc và thiết bị, bằng và các chứng chỉ của cán bộ công nhân viên được đề xuất trong hồ sơ dự thầu đều phải được đối chiếu từ bản gốc).
Để một dự án đi đến bước đấu thầu, Chính phủ và UBND tỉnh Đắk Lắk cùng nhà tài trợ đã mất rất nhiều thời gian qua nhiều quy trình và những thủ tục nếu như để nhà tài trợ khước từ cho vay do lỗi của bên vay thì sự thiệt thòi sẽ trực tiếp thuộc về người dân Đắk Lắk.
Nếu các cơ quan, bộ ban ngành của Việt Nam có thể phối hợp và đảm bảo tính minh bạch, xây dựng được hình ảnh tốt đẹp trong mắt các cơ quan cấp viện trợ, Việt Nam có thể tiếp cận thêm nhiều ODA và các dự án sẽ được thực hiện nhanh hơn. Yếu tố quan trọng nhất để Việt Nam có thể tiếp cận với ODA, là sự phối hợp tốt giữa Chính phủ, chính quyền địa phương và các bộ ngành trong việc minh bạch các gói thầu.
 |
Tiền đi vay, tuyệt đối không được lãng phí
Lần mở thầu lần 2 gói thầu BMT-01A xây dựng bãi rác Hòa Phú được tiến hành vào hồi 9h ngày 7/10/2016 trước đại diện của Chủ đầu tư và các nhà thầu nộp hồ sơ dự thầu. Giá gói thầu được duyệt: 145.094.168.000 đồng. Thứ tự nhà thầu được xếp giá bỏ thầu như sau:
Đứng thứ 1: Cty CP xây dựng DUNGTST giá bỏ: 117.043.642.000 đồng
Đứng thứ 2: Cty TNHH Phúc Lộc (thành viên của tập đoàn Phúc Lộc) giá bỏ: 127.504.934.880 đồng
Đứng thứ 3: LD Cty Xây dựng Hoàng Nam-Tuấn Cường-Trường Phát giá bỏ: 144.067.240.000 đồng.
 |
Sự chênh lệch giá bỏ thầu từ 15-25 tỷ đồng là một con số không hề nhỏ, đã đến lúc các cơ quan chức năng cần phải vào cuộc xem xét lại quá trình đầu tư và thẩm tra thẩm định các bước của dự án. Tại sao chủ đầu tư hay hướng tới các nhà thầu của địa phương dù giá bỏ thầu cao hơn các nhà thầu khác?
Việc chọn nhà thầu đối với dự án có nguồn vốn ODA thì giá bỏ thầu luôn được đặt ở vị trí then chốt. Đến năm 2017, chúng ta sẽ vay với mức lãi suất cao hơn từ 2-3% và thời gian cũng ngắn hơn chỉ khoảng 15-20 năm, thậm chí còn ngắn hơn nữa. Do vậy, vấn đề vốn vay ODA cần phải được kiểm soát chặt hơn nữa.
Như vậy, suốt 20 năm qua, nguồn vốn này đã giúp Việt Nam trong việc tăng trưởng kinh tế, xây dựng cơ sở hạ tầng, đem lại rất nhiều lợi ích... Và nếu chúng ta quản lý nó một cách chặt chẽ hơn, lựa chọn nhà thầu một cách khách quan và minh bạch hơn thì tính hiệu quả của nó còn cao hơn nữa.
Lâu nay nhà nước vẫn làm thay cho các địa phương, dẫn đến việc địa phương khi xin được ODA coi như "của được". Bây giờ cho các địa phương vay thì phải xét đến trách nhiệm hoàn trả vốn. Như vậy, trách nhiệm của địa phương sẽ cao hơn. Đây là một hình thức hay, tạo ra trách nhiệm của tất cả các tầng lớp, đặc biệt là những người đi vay vốn. Nguồn vay là một kênh huy động vốn rất tốt, nhưng hết sức thận trọng khi sử dụng nguồn vay. Vay là chúng ta phải trả lãi mà hiện áp lực vay của Chính phủ là rất lớn nên việc tiết kiệm và sử dụng đồng vốn trong thời buổi khó khăn là việc làm cần thiết.
Ths kinh tế Đinh Ngọc Lân, chuyên gia tư vấn đấu thầu Công ty TNHH Apave Châu Á - Thái Bình Dương
