Việc giải tỏa vỉa hè đã từng diễn ra bao nhiêu năm nay với những cuộc ra quân rầm rộ, nhưng rồi tất cả đâu lại vào đấy, bởi cách thực thi công vụ theo kiểu "đầu voi đuôi chuột" hoặc "đánh trống bỏ dùi".
Nguyên nhân của những lần thất bại đó thật dễ hiểu: Sự cả nể của lực lượng chức năng, sự thiếu quyết liệt của chính quyền, hay nói cách khác, gói gọn trong mấy chữ "ngại đụng chạm".
Chính vì cái sự ngại này mà không chỉ việc giải tỏa vỉa hè, nhiều vụ việc vi phạm pháp luật ở các lĩnh vực khác cũng rơi vào tình trạng "để lâu cứt trâu hóa bùn".
Bởi thế, việc giải tỏa vỉa hè lâu nay có thể nói là nặng hình thức, phô trương và nói chung là thất bại.
Công việc này như trên đã nói, sẽ đụng chạm đến quyền lợi của nhiều người, nhiều thành phần, cá nhân có, tập thể có, cơ quan nhà nước có. Giải phóng vỉa hè sẽ làm "mất" đi quyền lợi - thứ quyền lợi có được một cách bất hợp pháp nhờ chiếm dụng tài sản công là vỉa hè.
Đã có không ít người biện bạch cho hành vi vi phạm pháp luật này, kiểu như "làm mất miếng cơm của nhiều người nghèo", hoặc là thách thức, chống trả lại lực lượng chức năng thi hành nhiệm vụ.
Cho nên, "thành tích" của những đợt ra quân rầm rộ trước đây, rốt cuộc chỉ là tịch thu được mấy mẹt hoa quả, gánh hàng rong của mấy bà, mấy chị từ dưới quê lên đang vất vả vật lộn với cuộc mưu sinh hằng ngày.
Nhưng lần này thì khác: Quyết liệt, không nể nang, xử lí công bằng là tư tưởng chỉ đạo “cuộc chiến" lần này của Quận 1, và đã dần lan tỏa sang các quận khác tại TPHCM và Hà Nội. Nhưng nhân tố hết sức quan trọng nếu thiếu nó, thì "cuộc chiến" giành vỉa hè cho người đi bộ lại đi theo con đường cũ. Đó là vai trò của người lãnh đạo, dám nghĩ dám làm, và làm tới nơi tới chốn, dám chịu trách nhiệm, thì sẽ được dư luận, người dân quan tâm, ủng hộ.
Khi Chủ tịch UBND TP Nguyễn Thành Phong hỏi: Tại sao không giao cho các phường? Ông Đoàn Ngọc Hải - Phó Chủ tịch UBND Quận 1 - trả lời: Chúng tôi có giao nhưng làm chậm quá nên phải trực tiếp xắn tay vô làm.
Chủ tịch TP.HCM tán thành: Phải làm thiệt như thế mới được! Giờ này mà còn ngồi bàn để chỉ đạo là không 'ăn'.
Thế mới biết, vai trò của người lãnh đạo "xắn tay áo" cùng làm với cấp dưới quan trọng như thế nào trong "cuộc chiến" giành vỉa hè cam go này.
Đoàn "giải cứu vỉa hè" của Quận 1 đã làm được nhiều điều mà người dân mong đợi: Giải tỏa vỉa hè không nể nang ai nếu vi phạm. Từ xe biển xanh, xe sang, mô hình gà khổng lồ đến sư tử đá; từ trụ sở khu phố, chốt công an bảo vệ ngân hàng đến hàng rào xích kiên cố đều bị tháo dỡ, cẩu đi... Đoàn "giải cứu vỉa hè" bên cạnh sự kiên quyết xử lí nghiêm, đồng thời cũng mềm dẻo thuyết phục, chỉ ra lỗi vi phạm lấn chiếm lề đường.
Có lẽ vì thế mà suốt khoảng một tháng qua, qua theo dõi phản ứng của dư luận trên các phương tiện truyền thông về cách làm của Quận 1, có thể khẳng định rằng, người dân hoàn toàn đồng tình ủng hộ và tin tưởng chính quyền sẽ lập lại trật tự đô thị, trả vỉa hè cho người đi bộ, tạo bước đột phá trong việc chỉnh trang bộ mặt đô thị của TP HCM.
"Cuộc chiến" giành lại vỉa hè của lãnh đạo và chính quyền Quận 1 đã chứng minh một điều: Nếu chính quyền vì dân hành động thì việc dù khó đến mấy cũng làm được. Đây sẽ là động lực để các quận huyện khác ở TPHCM cũng như cả nước đồng hành cùng Quận 1.
Tin vui mới nhất trong vài ngày nay là Quận 3, Phú Nhuận, Tân Phú... cũng đã ra quân dọn dẹp vỉa hè. Rồi tít xa ngoài Bắc cả ngàn cây số, Hà Nội cũng đang ra quân giành lại vỉa hè cho người đi bộ.
Hi vọng hiện tượng Quận 1 sẽ tạo nên hiệu ứng đôminô trong bước chuyển mình hướng tới việc xây dựng những đô thị văn minh hiện đại của cả nước. Khi chính quyền thực sự vì dân thì mục tiêu tưởng như xa vời đó đã nằm trong tầm tay giải quyết.
