Vừa qua, Vụ Pháp chế (Bộ Y tế), Cục Cảnh sát giao thông (Bộ Công an) tổ chức hội thảo về các quy định liên quan tới y tế trong dự án Luật đảm bảo trật tự an toàn giao thông đường bộ.
Một trong những nội dung mà hội thảo đề cập được nhiều người quan tâm là đề xuất về việc cấm trẻ dưới 12 tuổi ngồi ghế trước, buộc trẻ dưới 4 tuổi phải ngồi ghế trẻ em.
Tại Khoản 3 Điều 8 của dự thảo Luật Đảm bảo trật tự, an toàn giao thông đường bộ quy định: “Trẻ em dưới 12 tuổi hoặc chiều cao dưới 1,35m được chở trên xe ôtô chở người không được ngồi cùng hàng ghế của lái xe khi tham gia giao thông đường bộ. Trẻ em dưới 4 tuổi được chở bằng ghế thiết kế riêng dành cho trẻ em”.
Thống kê từ cơ quan chức năng thì hàng trăm trẻ em tử vong và hàng ngàn trẻ khác bị thương do tai nạn giao thông (TNGT).
Trên 60% TNGT tại Việt Nam liên quan đến người lái và ngồi trên xe, xu hướng tai nạn giao thông liên quan đến ôtô tăng dần. Nguyên nhân là do trẻ em dưới 12 tuổi chưa đủ chiều cao để sử dụng dây an toàn. Nếu tai nạn xảy ra, dây an toàn không giữ được trẻ và sẽ bị lao về phía trước.
Đó là lý do khuyến cáo áp dụng với trẻ dưới 12 tuổi và chiều cao trung bình dưới 1,35m thì không được ngồi tại ghế trước.
Tuy nhiên, theo quan điểm người viết thì việc chỉ dựa vào nguyên nhân trên mà cấm trẻ em ngồi phía trước là chưa thỏa đáng, không thuyết phục.
Bởi vì, thông thường theo tiêu chuẩn quốc tế, trẻ em ở độ tuổi 12 thường có chiều cao 1,35m, trong khi ở Việt Nam hiện chưa có một nghiên cứu, đánh giá nào về các vụ tai nạn xảy ra đối với trẻ em liên quan đến độ tuổi và chiều cao. Lấy điều kiện, tiêu chuẩn của nước ngoài, nhất là các nước Âu, Mỹ để áp dụng ở Việt Nam là chưa phù hợp, không khoa học.
Ngược lại, nhiều trẻ ở độ tuổi dưới 12 nhưng đã cao trên 1,35m mà bị phạt là vô lý, nếu dựa vào lý do chưa đủ chiều cao để sử dụng dây an toàn.
Chưa kể việc xác định các trường hợp trẻ em dưới 12 tuổi hoặc dưới 1,35m cũng rất khó khăn, khó cho việc xử lý vi phạm. Vì khi lực lượng chức năng dừng xe kiểm tra các giấy tờ và xác định trẻ em dưới 1,35m ra còn phải xác định trẻ có dưới 12 tuổi hay không nên cần thêm giấy tờ tùy thân của trẻ em.
Mặt khác, việc quy định “trẻ em dưới 4 tuổi được chở bằng ghế thiết kế riêng dành cho trẻ em” cũng nên rõ ràng, cụ thể hơn. Bởi nếu có bố, mẹ hoặc người lớn bế, ẵm thì có cần phải ngồi vào ghế thiết kế riêng hay không?
Theo tôi, không cần thiết phải sử dụng ghế thiết kế riêng trong trường hợp này, vì thế cần quy định rõ: “trừ trường hợp được người lớn bế, ẵm”.
Thực tế thì việc trẻ em ngồi ghế sau xe ôtô có thể nguy hiểm hơn ghế trước, nhất là trong trường hợp chỉ có 2 người (lái xe và trẻ em). Vì khi trẻ em ngồi ghế trước người lái xe có thể kiểm soát, bảo ban được trẻ, nếu trẻ ngồi ghế sau không thể quan sát, bao quát hết được nên chúng có thể mở cửa, chạy nhảy gây thương tích mà người lái xe không biết được nên rất nguy hiểm.
Vì vậy, chỉ nên dừng lại ở quy định “trẻ dưới 4 tuổi khi đi ôtô cần phải có ghế thiết kế riêng dành cho trẻ em, nếu không có người lớn bế, ẵm” là phù hợp.
Riêng việc cấm trẻ dưới 12 tuổi và chiều cao trung bình dưới 1,35m không được ngồi tại ghế trước là chưa cần thiết, khó khả thi. Do đó, nên chỉ khuyến cáo không nên cho trẻ nhỏ ngồi ghế trước để người dân tham khảo, cảnh giác là được, bởi nếu quy định không rõ ràng, cụ thể sẽ gây khó khăn, thêm phức tạp cho lực lượng chức năng khi triển khai thực hiện.
