Lý do là con của anh 17 tuổi đang học nghề tại Hà Nội đi tiêm vắc xin phòng COVID-19 thì cơ sở y tế yêu cầu phải cung cấp mã ĐDCN mà không chấp nhận Chứng minh nhân dân (CMND) dù đang còn hạn sử dụng.
Việc cấp mã ĐDCN do công an xã, phường, thị trấn nơi thường trú thực hiện. Vì vậy, dù CMND vẫn còn hạn sử dụng nhưng những người đi làm ăn, học hành ở xa, nếu không nhờ được người nhân thì phải về nơi thường trú để xin cấp mã ĐDCN mới được tiêm chủng.
Điều này gây ra khó khăn cho người dân phải vất vả đi lại, tốn thời gian, công sức, tiền bạc.
Mặt khác, cũng tạo áp lực công việc cho ngành công an khi phải cấp mã ĐDCN với số lượng lớn khi phải "chạy" theo quy trình cập nhật hệ thống phần mềm tiêm chủng vắc xin Covid-19 của ngành y tế.
Đặc biệt trong giai đoạn hiện nay khi các địa phương đang tổ chức tiêm đại trà cho trẻ từ 12-17 tuổi, nhiều em chưa có căn cước công dân (CCCD) gắn chip nên nhu cầu rất lớn.
Theo Luật Căn cước công dân năm 2014, Nghị định số 05/1999/NĐ-CP thì công dân phải đi làm CCCD gắn chip nếu đang dùng thẻ CMND, CCCD mã vạch chỉ trong một số trường hợp như 25 tuổi, đủ 40 tuổi và đủ 60 tuổi hoặc CMND hết hạn sử dụng; bị hư hỏng không sử dụng được; thay đổi thông tin về họ, chữ đệm, tên; đặc điểm nhận dạng…
Hơn nữa, tại Điều 38 Luật Căn cước công dân thì CMND đã được cấp trước ngày Luật này có hiệu lực (1.1.2016) vẫn có giá trị sử dụng đến hết thời hạn theo quy định; khi công dân có nhu cầu thì được đổi sang thẻ CCCD mới.
Như vậy, các trường hợp công dân đã được cấp CMND, CCCD gắn mã vạch mà còn nguyên vẹn, còn thời hạn sử dụng, không thuộc trường hợp phải đổi, cấp lại, nếu người dân chưa có nhu cầu đổi sang CCCD gắn chip thì vẫn sử dụng bình thường cho đến khi hết hạn.
Từ ngày 22.1.2021, Công an các tỉnh dừng cấp CMND 9 số, thẻ CCCD mã vạch để chuyển sang cấp CCCD gắn chip điện tử. Có nghĩa là trước ngày này, nhiều người dân vẫn được cấp CMND và CMND có thời hạn lên đến 15 năm.
Ví dụ, những người được cấp CMND cuối tháng 1.2021 thì 15 năm nữa, tức đến tháng 1.2036 những CMND này mới hết hạn sử dụng. Lúc này, người dân mới bắt buộc phải đổi sang CCCD gắn chip.
Tương tự nếu người đủ 40 tuổi, vừa được cấp CCCD mã vạch vào cuối tháng 1.2021 thì đến năm 2043 họ mới phải đổi thẻ CCCD gắn chip.
Vì vậy, có thể khẳng định thời điểm hiện nay, nếu công dân đang dùng CMND/CCCD trong thời hạn sử dụng thì không cần thiết phải đổi và đó là giấy tờ tùy thân hợp pháp, trừ khi họ có nhu cầu đổi sang CCCD gắn chip. Việc không chấp nhận CMND là giấy tờ tùy thân mà buộc phải có mã ĐDCN khi tiêm vắc xin là chưa hợp lý.
Có thể hiểu việc cơ sở y tế yêu cầu như vậy là phục vụ quy trình cập nhật hệ thống phần mềm tiêm chủng vaccine COVID-19, tuy nhiên nên sửa đổi, hoàn thiện phần mềm này sao cho phù hợp để tạo điều kiện thuận lợi cho người dân khi đi tiêm chủng. Theo đó, cần chấp nhận cả CMND, CCCD thay vì buộc công dân phải cung cấp mã ĐDCN, nếu chưa có CCCD gắn chip.
