Do công việc quá bận rộn, lại phải chăm con nhỏ nên chị Nguyễn H.A (giáo viên tiếng Anh, trú tại huyện Thanh Oai, Hà Nội) phải thuê người giúp việc được gần 1 năm nay.
Chị H.A có con nhỏ gần 1 tuổi, con lớn 6 tuổi. Hết thời gian thai sản, chị còn phải đi dạy (cả dạy chính ở trường và dạy thêm) nên không có thời gian làm việc nhà. Qua một người hàng xóm, chị H.A thuê người giúp việc với tiền công 6 triệu đồng/tháng. Người này ăn, ở cùng gia đình chị, làm các công việc nấu ăn, dọn dẹp nhà cửa, hỗ trợ chị chăm sóc các con. Người giúp việc này khá chăm chỉ, sạch sẽ, làm việc có trách nhiệm, nên chị H.A khá hài lòng. Có người hỗ trợ, chị H.A đỡ vất vả đi rất nhiều, có thời gian tập trung vào công việc chuyên môn ở trường.
Dịp Tết vừa qua, người giúp việc về quê ở Nghệ An để đón Tết cùng gia đình, các con. Nữ chủ nhà hẹn người giúp việc mồng 5 Tết lên để bắt đầu công việc mới, nhưng người giúp việc bày tỏ thái độ không hài lòng khi phải lên làm việc quá sớm.
“Bà giúp việc nói với tôi rằng cả năm đi làm xa, chỉ có dịp Tết mới được ở bên gia đình, các con, làng xóm, nên muốn được nghỉ thêm một vài ngày, đến mồng 8 Tết (tức 29.1) mới lên. Tôi nói khó, rằng tôi phải đi làm, rất khó xoay xở, nhưng bà giúp việc cũng… nói khó lại, khiến tôi không biết xử lý ra sao” – chị H.A kể.
Theo nữ chủ nhà, do không ký hợp đồng lao động bằng văn bản với chủ nhà, mà chỉ là giao kết bằng miệng (nhưng không quy định cụ thể thời giờ làm việc), nên chị chỉ có thể thuyết phục “người lao động” trở lại làm việc; nếu “người lao động” kiên quyết chưa từ quê lên, chị không biết giải quyết như nào, trừ những câu nói có phần căng thẳng, tranh cãi giữa hai bên.
“Tôi thông cảm với bà giúp việc, vì xa gia đình, con, cháu nhiều tháng. Tết lại là dịp sum vầy nên muốn ở nhà nhiều hơn. Nhưng như vậy thì đẩy cái khó cho tôi quá. Tôi không thể thuê người giúp việc theo ngày vì tìm người đầu năm rất khó; mà nếu có tìm được thì cũng không quen việc” – chị H.A chia sẻ.
Cũng giống như chị H.A, anh Nguyễn V.D (phường Dương Nội, quận Hà Đông) cũng đau đầu vì người giúp việc chậm lên làm việc. “Phải đến mồng 8 Tết (tức 29.1), người giúp việc mới từ Thái Bình lên. Bà giúp việc nói muốn có thêm vài ngày để giải quyết việc riêng cho gia đình mình. Vợ chồng tôi đành phải chấp nhận, tự mình làm công việc nhà những ngày đầu năm. Mình là chủ nhà thật, nhưng nếu người giúp việc đi làm muộn, tôi cũng không thể quá nặng lời. Bà giúp việc đã làm việc lâu năm, quen việc, nếu tìm người mới sẽ rất khó khăn” – anh V.D chia sẻ.
Cũng như chị H.A, anh V.D thuê người giúp việc nhưng không ký hợp đồng lao động bằng văn bản, mà chỉ thống nhất bằng miệng, với tiền công là 6,5 triệu đồng/tháng.
Trong khi đó, Điều 162 Bộ luật Lao động 2019 có quy định về hợp đồng lao động đối với lao động là người giúp việc gia đình như sau:
- Người sử dụng lao động phải giao kết hợp đồng lao động bằng văn bản với lao động là người giúp việc gia đình.
- Thời hạn của hợp đồng lao động đối với lao động là người giúp việc gia đình do hai bên thỏa thuận. Một bên có quyền đơn phương chấm dứt hợp đồng lao động bất kỳ khi nào nhưng phải báo trước ít nhất 15 ngày.
- Hai bên thỏa thuận trong hợp đồng lao động về hình thức trả lương, kỳ hạn trả lương, thời giờ làm việc hằng ngày, chỗ ở.
Như vậy, đối với những người lao động làm việc một cách thường xuyên các công việc trong gia đình (người giúp việc gia đình) thì người sử dụng lao động thì phải giao kết hợp đồng bằng văn bản với người lao động này. Đây là trách nhiệm của cả hai bên.
