Dự án khơi thông sông Cổ Cò được phía Quảng Nam chính thức khởi công tháng 7.2020, với kinh phí hàng trăm tỉ đồng, dự kiến hoàn thành sau 2 năm. Đà Nẵng đã làm trước đó.
Hai địa phương Đà Nẵng và Quảng Nam kỳ vọng sự hồi sinh con sông góp phần tạo nên sản phẩm du lịch mới kết nối từ Ngũ Hành Sơn (Đà Nẵng) đến TP Hội An (tỉnh Quảng Nam); đồng thời, tạo ra quỹ đất, không gian mới cho liên kết hạ tầng, đô thị, công nghiệp và dịch vụ hai địa phương ven biển… Theo đó, hàng loạt dự án bất động sản ven tuyến sông với thiết kế cầu cảng du thuyền, cano cao tốc... được triển khai rầm rộ nhưng sau một thời gian thì dự án bất động cùng với tiến độ gần như giẫm chân tại chỗ.
Đại diện Ban Quản lý dự án đầu tư xây dựng các công trình giao thông Quảng Nam (chủ đầu tư) cho biết, các bên liên quan từng thể hiện quyết tâm hoàn thành dự án thông qua việc ký cam kết về tiến độ bồi thường, bàn giao mặt bằng thi công vào tháng 10.2021, nhưng đến nay đều bế tắc.
Khởi thủy của sông Cổ Cò bắt nguồn từ cửa sông Trường Giang (Núi Thành, Quảng Nam) đổ về cửa Đại, cầu Phước Trạch (P. Cửa Đại, Hội An). Từ đây, một nhánh sông bẻ ngoặt, uốn lượn về Đà Nẵng trên một đường cong, chẳng khác nào cổ con cò (nên dân gian gọi là sông Cổ Cò?).
Trong quá khứ, sông Cổ Cò có tên Lộ Cảnh Giang; trước thế kỷ 19 là tuyến đường thủy quan trọng nối tiền cảng Đà Nẵng với thương cảng Hội An, lúc nào cũng tấp nập trên bến, dưới thuyền.
Đầu thế kỷ 20, sông bị bồi lấp mạnh và nhiều đoạn biến thành nhà cửa, vườn tược của người dân hai địa phương. Từ năm 2003, lãnh đạo hai địa phương Quảng Nam và Đà Nẵng đã nghĩ đến việc khơi thông lại dòng sông, biến Cổ Cò thành tuyến đường thủy phục vụ công nghiệp du lịch.
Trong suốt thời gian đó, hai địa phương tổ chức nạo vét từng đoạn, từ phía hai đầu đi vào. Gần 20 năm qua, trong tổng chiều dài 28km, đoạn sông Cổ Cò trên địa phận Đà Nẵng cơ bản đã được nạo vét, khơi được dòng chảy giữa các khu đô thị mới, phần còn lại là việc mở rộng, xây dựng cảnh quan và các cây cầu qua sông.
Dòng Cổ Cò trên đất Quảng Nam với chiều dài 21km, phía thượng lưu đập ngược lên sông Hà Sấu, qua chợ Cầu cũ, nhiều đoạn sông vẫn ngập đầy lục bình, nước đọng thành vũng tù cùng với hàng chục héc ta đồng ruộng hoang hóa, những đầm lầy ô nhiễm.
Thời điểm cơ bản thông dòng mà hai địa phương từng hạn định là vào tháng 9.2020, nay đã quá hơn 2 năm. Trên chiều dài gần chục cây số của dự án sông Cổ Cò qua thị xã Điện Bàn, công cuộc nạo vét vẫn còn dang dở.
Theo quy hoạch, hai bên bờ sông Cổ Cò sẽ có các bến thuyền du lịch, kết hợp các công viên sinh thái, hình thành chuỗi đô thị du lịch dịch vụ ven sông Hội An - Điện Bàn - Đà Nẵng. Hiện trên toàn tuyến sông Cổ Cò có hàng chục dự án đô thị sinh thái đã và đang triển khai.
Hiện tại, UBND tỉnh Quảng Nam đang chỉ đạo để thông luồng dòng sông. Trong một cuộc họp, đại diện chính quyền Quảng Nam cho biết, tinh thần là ngày 30.10.2023 bàn giao mặt bằng toàn tuyến của Dự án để tiếp tục nạo vét, khơi dòng. Thế nhưng bao giờ thông tuyến đường thủy du lịch này bằng những chuyến tàu du lịch thì… hãy đợi đấy!
