Số phận hẩm hiu của 75 cuốn sổ đỏ
Năm 1999, Ban quản lý dự án Nam Bến Hải (tỉnh Quảng Trị) làm việc với người dân thôn Tân Minh (xã Gio Thành, huyện Gio Linh, tỉnh Quảng Trị; nay sáp nhập thành xã Gio Mai, huyện Gio Linh) về việc triển khai dự án trồng rừng phòng hộ trên cát hoang hóa (gọi là dự án 773). Sau đó, dự án được Sở NN&PTNT tỉnh Quảng Trị phê duyệt thực hiện tại tiểu khu 609 (xã Gio Thành) với diện tích 40ha chia làm 8 lô. Đến năm 2001, ban quản lý dự án nói trên tiếp tục triển khai dự án trồng rừng phòng hộ vùng cát thuộc dự án trồng mới 5 triệu ha rừng (gọi là dự án 661) ở thôn Tân Minh với diện tích 35ha tại tiểu khu 609. Người dân ở thôn Tân Minh chia thành 8 nhóm hộ tương ứng với 8 khu đất và nhận khoán trồng rừng…
Vào cuối năm 2001, UBND huyện Gio Linh có quyết định cấp sổ đỏ đất lâm nghiệp cho 75 hộ gia đình, cá nhân thuộc dự án 773 và 661 ở thôn Tân Minh, tổng diện tích đất cấp là 75ha, mục đích sử dụng trồng rừng sản xuất, hình thức sử dụng là đồng sử dụng được chia theo 8 nhóm hộ.
Năm 2001 đã có quyết định cấp sổ đỏ, nhưng phải đến năm 2005 cán bộ địa chính xã Gio Thành mới đến Phòng Địa chính huyện Gio Linh nhận 75 sổ đỏ nói trên. Tuy nhiên, nhận sổ đỏ về nhưng cán bộ không bàn giao cho người dân. Mãi đến năm 2018, khi có đề án sáp nhập thôn Tân Minh vào xã Gio Mai, thì cán bộ địa chính xã là ông Phan Văn Quảng mới đem sổ đỏ phát cho các hộ dân. Khi mới phát được 59 sổ đỏ thì UBND huyện Gio Linh chỉ đạo dừng phát và tiến hành kiểm tra, thẩm tra sổ đỏ, và đi đến quyết định thu hồi toàn bộ với lý do việc cấp sổ đỏ trái pháp luật.
Tòa yêu cầu xem xét cấp đất cho người dân
Sau khi có quyết định thu hồi sổ đỏ của UBND huyện Gio Linh, 11/75 hộ dân ở thôn Tân Minh cho rằng, việc thu hồi 11 sổ đỏ (tổng diện tích 9ha) đã được cấp cho 11 hộ gia đình thuộc dự án 773 và 661 đã xâm phạm quyền và lợi ích hợp pháp của họ, nên đã khởi kiện ra tòa.
Tại phiên xét xử sơ thẩm diễn ra tại TAND tỉnh Quảng Trị ngày 3.9.2020, ông Trần Văn Quảng – Chủ tịch UBND huyện Gio Linh đứng ở vị trí người bị kiện khẳng định việc cấp 75 sổ đỏ là trái quy định của pháp luật ở chỗ không đúng nguồn gốc, không đúng mục đích sử dụng.
Ông Quảng nêu: Mục đích sử dụng ghi trên sổ đỏ là RTS (ký hiệu rừng sản xuất) là không đúng với thực tế của dự án 773 và 661 là đất rừng phòng hộ; vị trí và diện tích đất lâm nghiệp đã cấp 75 sổ đỏ cho 75 hộ dân vào mục đích sản xuất trên đất rừng phòng hộ đang thuộc sở hữu của nhà nước…
Ông Đặng Quang Linh – luật sư của 11 hộ dân nói rằng, quyết định của UBND huyện Gio Linh về việc cấp 75 sổ đỏ trên cơ sở chia lô, khoán trồng, chăm sóc, bảo vệ rừng của Ban quản lý dự án Nam Bến Hải cho 75 hộ dân là có cơ sở, đúng quy định. Bên cạnh đó, tiểu khu 609 là rừng phân tán nhỏ lẻ, theo quy định thì không đủ điều kiện, tiêu chí thành lập Ban quản lý rừng phòng hộ nên phải giao cho nhân dân sản xuất.
Đề cập đến ký hiệu RTS ghi trên sổ đỏ mà lãnh đạo UBND huyện Gio Linh cho rằng không đúng thực tế, ông Linh nói Luật đất đai năm 1993 không có quy định mục đích sử dụng đất cụ thể là đất trồng rừng phòng hộ hoặc trồng rừng sản xuất, mà chỉ có một mục đích là sử dụng đất lâm nghiệp. “Quyết định của UBND huyện Gio Linh cấp sổ đỏ cho 75 hộ dân ghi "trong đó dùng vào mục đích đất lâm nghiệp" là đúng quy định của pháp luật đất đai thời điểm bấy giờ” – ông Linh, khẳng định…
Tại phiên xét xử, quan điểm của VKSND tỉnh Quảng Trị cho rằng việc cấp 75 sổ đỏ không đúng quy định. HĐXX TAND tỉnh Quảng Trị cũng tuyên rằng, quyết định cấp sổ đỏ năm 2001 của UBND huyện Gio Linh là không đúng quy định. Vì vậy, việc thu hồi các sổ đỏ là đúng, nên HĐXX không chấp nhận yêu cầu khởi kiện của 11 hộ gia đình buộc UBND huyện Gio Linh hủy quyết định thu hồi 11 sổ đỏ và khôi phục quyền lợi về quyền sử dụng đất cho các hộ dân. Tuy nhiên, HĐXX đề nghị UBND huyện Gio Linh xem xét cấp đất cho các hộ dân bị thu hồi sổ đỏ để đảm bảo quyền lợi, và xem xét xử lý cán bộ liên quan đến sai phạm.
Theo luật sư Linh, các hộ dân không đồng ý với bản án sơ thẩm của TAND tỉnh Quảng Trị, nên sẽ kháng cáo bản án sơ thẩm, đề nghị TAND cấp cao tại Đà Nẵng xét xử theo trình tự phúc thẩm.
