Quy định trẻ được học "vượt lớp": Đừng ép quả non chín sớm

“Phụ huynh Việt Nam hay mắc bệnh ảo tưởng”

Đây là nhận xét của GS Phạm Minh Hạc - Chủ tịch Hội Khoa học tâm lý giáo dục, nguyên Bộ trưởng Bộ GDĐT (ảnh). Liên quan đến độ tuổi đến trường của trẻ, GS Phạm Minh Hạc cũng cho rằng 6 tuổi là độ tuổi hợp lý để trẻ bắt đầu việc học chữ.

Nhiều phụ huynh có nguyện vọng cho con đi học sớm, từ 5 tuổi. Ông có nhận xét gì về vấn đề này?

- Không nên cho trẻ đi học sớm như thế. Trên thế giới không có nước nào quy định trẻ đi học từ 5 tuổi cả, mà hầu hết bắt đầu từ 6 tuổi. Vấn đề là phải chú trọng cho trẻ phát triển thể lực và các năng khiếu về văn nghệ, thể thao trước khi cho các em học văn hóa.

Ở Pháp có lý thuyết hình thành từ lâu là ở tiểu học học ít thôi, chủ yếu là nuôi và luyện tập những thứ khác nhiều hơn. Lên bậc THCS thì phát triển hai mặt tương đương nhau. Lên bậc THPT học nhiều hơn một chút. Còn đã lên tới đại học là phải học rất nhiều. Trong khi đó, ở Việt Nam thì ngược lại. Tiểu học, phổ thông học quá nhiều, trong khi đại học lại học như chơi.

Ngay cả vấn đề học ngoại ngữ cũng thế, Việt Nam đang đi ngược lại xu thế chung. Đành rằng học ngoại ngữ từ nhỏ là tốt, nhưng nghiên cứu khoa học cho thấy nên dành ít nhất 2 năm đầu tiểu học để các em nắm vững ngữ pháp tiếng mẹ đẻ, rồi học ngoại ngữ cũng chưa muộn. Như trẻ em ở Bắc Âu được học tới 4 ngoại ngữ trong nhà trường, nhưng cũng không học sớm như trẻ em Việt Nam. Các môn văn hóa đến lớp 12 đều học nhẹ hơn mình.

Nhưng tâm lý phụ huynh thường muốn con mình biết nhiều, biết sớm, không thua kém bạn bè. Học sớm, học nhiều cũng là một cách để phụ huynh đạt được mong muốn này.

- Nước ta có truyền thống hiếu học, chăm sóc con tốt, nhưng phụ huynh hay mắc hai loại bệnh: Ảo tưởng và ngưỡng vọng quá sớm ở con cái. Việc cho con học sớm, học nhiều vừa tốn tiền, mà nguy hiểm hơn là trẻ không phát triển bình thường.

- Xin cảm ơn ông.

Hạnh Ngân thực hiện

GS-TS Trần Ngọc Thêm: “Mở rộng cửa cho trẻ vào lớp một là điều nên làm”. “Lâu nay, trò giỏi cứ phải học chung với trò kém, rất thiệt thòi, có khi ảnh hưởng đến cả cuộc đời về sau này. Cho nên, việc mở rộng cửa cho trẻ vào lớp 1 sớm hơn là điều nên làm. Việc ở ta quy định cứ đúng 6 tuổi mới được vào lớp 1 là quá cứng, trong khi các nước khác linh hoạt hơn rất nhiều. Trong quá trình mới thực hiện, có thể, phụ huynh nào cũng sẽ tìm cách cho con mình học sớm, vì ở nước mình tất cả đều chạy theo bệnh thành tích và phong trào. Quan trọng là mỗi người phải biết tư duy, biết độc lập khi ra quyết định cho con mình học sớm hay không”.  M.T

Cô Võ Thị Hồng Hạnh - Trường Tiểu học Trương Định,  TPHCM: Đừng bắt trẻ “chín ép”, nhưng cũng đừng tước cơ hội. Tôi cho rằng, trẻ em ngày nay nếu được nuôi dạy ở môi trường đầy đủ, chăm sóc tốt thì những gì thể hiện khách quan qua tư duy, lời nói và hành động cũng như thể lực của trẻ tốt hơn. Hay ông bà ta vẫn quen gọi những bé như vậy là “lanh” hơn. Tuy nhiên, cần phải đánh giá chính xác rằng  việc “lanh” như vậy có đáp ứng tốt việc học sớm, hay lại rơi vào tình trạng bắt trẻ “chín ép”? Song, ngược lại với những trường hợp trẻ có tố chất phát triển nhỉnh hơn đa số trẻ cùng tuổi thì rất nên cho trẻ có cơ hội được phát triển tốt hơn. Chính vì vậy, rất cần có một hội đồng chuyên môn (làm việc phải trung thực, chính xác) để xác định việc này.  T.Uyên

TS Nguyễn Tùng Lâm - Chủ tịch Hội Tâm lý - Khoa học giáo dục Hà Nội: Phụ huynh sĩ diện, con gặp nguy hiểm. Với điều kiện hiện nay, các trường học khó có thể có một chương trình riêng cho những học sinh có năng khiếu vượt trội ở một lĩnh vực nào đó. Sẽ rất nguy hiểm nếu phụ huynh không thực sự đánh giá đúng năng lực của con mình khi quyết định cho con học sớm, vượt cấp. Sẽ rất nguy hiểm cho trẻ nếu chỉ vì sĩ diện, muốn con mình hơn con người khác mà cho con học vượt, dù thực tế con mình có vượt trội, nhưng chưa đến mức để học sớm. Điều này sẽ dễ dẫn đến sang chấn tâm lý cho trẻ. H.NG

Thầy Nguyễn Văn Hoàng - Hiệu trưởng Trường Tiểu học Phú Lâm, Q.6 (TPHCM): Trễ 1-2 năm còn có lý hơn là sớm 1 năm. Nếu nói trẻ 4-5 tuổi biết đọc, biết viết là trí tuệ phát triển sớm thì "thần đồng" ở Việt Nam đếm sao cho xuể? Theo quy luật phát triển tất yếu của mỗi con người, trẻ 4-5 tuổi khi được gia đình chăm sóc tốt thì việc biết đọc, biết viết là đương nhiên. Nhưng tâm lý của phụ huynh khi có con như vậy thì cho là con mình giỏi, thông minh hơn người và nghĩ ngay đến việc cho con đi học sớm kẻo lại "phí tài năng". Thực tế, trẻ biết đọc, biết viết do được chăm sóc và chỉ dạy là ngoại cảnh tác động chứ không phải do tố chất bẩm sinh. Nhiều nước trên thế giới, có thể chấp nhận trẻ đi học muộn 1-2 năm, chứ hiếm có ai khuyến khích trẻ học sớm 1 năm. Vì trẻ cần được vui chơi, việc đi học quá sớm sẽ ảnh hưởng không tốt đến tâm, sinh lý của trẻ.     

Nhà giáo Hoàng Thị Hồng Hải - nguyên Trưởng phòng GDĐT Q.Tân Bình (TPHCM): Đừng nhầm lẫn để rồi vắt kiệt sức của trẻ! Cha mẹ khi thấy con mình đọc được, viết được hoặc có những biểu hiện khác bạn bè cùng tuổi đã nghĩ ngay rằng trí tuệ con mình phát triển vượt trội. Một đứa trẻ nếu sử dụng đầu óc quá sớm sẽ làm cho trí tuệ bị vắt kiệt, lão hóa sớm. Sự thông minh, trí tuệ của trẻ cần được sử dụng đúng lúc chứ không phải lúc mới 4-5 tuổi. Tôi luôn ủng hộ độ tuổi bắt đầu vào lớp 1 là 6 tuổi và ưu tiên cho trẻ được vui chơi, đừng bắt trẻ phải gồng mình lên mà học vì mong muốn chủ quan của phụ huynh. Nếu điều lệ trẻ dưới 6 tuổi có thể chất tốt, trí tuệ phát triển sớm sẽ vào lớp 1 vẫn được áp dụng thì Bộ GDĐT nên có văn bản quy định rõ ràng thế nào là trẻ có thể chất tốt, thế nào là trẻ có trí tuệ phát triển sớm, ai sẽ là người quyết định các tiêu chuẩn đó. Lê Tuyết