Trong quan niệm của người Khmer, mặt trăng là vị thần điều tiết mưa nắng, đem lại sự phát triển thuận lợi cho mùa màng và công việc đồng áng của con người. Khi mùa màng đã thu hoạch xong, trong lễ Oóc-om-bóc – đua ghe ngo đưa nước về xứ của Niếck (rồng), họ cũng làm lễ cúng trăng để nhớ công ơn này.
Lễ cúng trăng luôn được tổ chức vào đêm rằm 14 – theo lịch Khmer. Nghi lễ này có thể được tổ chức lớn tại khuôn viên các ngôi chùa hoặc trên mảnh sân nhà rộng rãi. Cũng có nhiều khi trong phum-sóc, lễ cúng trăng được nhiều gia đình có quan hệ thân tộc hoặc “ní” (anh em kết nghĩa rất thân) gom lại cùng tổ chức.
Mâm cúng bắt đầu được trang hoàng và bày biện khi chiều xuống. Lễ vật của mâm cúng là những loại rau, củ, cây trái trong vườn. Đặc biệt là không thể thiếu dĩa cốm dẹp lớn và trái dừa vừa ăn được vạt sẵn nhưng vẫn phải giữ lại nắp. Khi trăng lên, một vị trưởng lão trong gia đình hoặc một vị Achar được các gia đình mời đến sẽ tiến hành nghi lễ cúng trăng.
Mọi người trải chiếu ngồi quây quần quanh mâm cúng. Sau lời khấn tạ ơn và đọc một đoạn kinh cầu phúc, những đứa trẻ trong gia đình sẽ lần lượt được gọi lên để "oóc-om-bóc" (đút cốm dẹp). Miệng ngậm đầy cốm dẹp lẫn các loại củ, trái cây… mỗi thứ một ít được vắt thành nắm, đứa trẻ vừa nuốt cốm dẹp, vừa nói lên ước muốn của mình gửi tới mặt trăng.
Video: Lễ cúng trăng do achar Châu ôn cử hành
