Theo Sở Giao thông – vận tải Quảng Ninh, trong tổng số 534 tàu du lịch đang hoạt động trên vịnh Hạ Long thì có gần 200 tàu ngủ đêm, 2 tàu nhà hàng, còn lại là tàu phục vụ tham quan ban ngày.
Trong đó, số lượng tàu ngủ đêm trên vịnh hoạt động thường xuyên là khoảng 180 tàu, với khoảng 1.900 phòng đôi. Về lý thuyết, trung bình mỗi năm 180 tàu trên sẽ phục vụ khoảng 1,2 triệu lượt khách. Tuy nhiên, theo Sở VHTTDL Quảng Ninh, năm 2014, chỉ có khoảng 600.000 lượt khách ngủ đêm trên vịnh, với khoảng 50.000 chuyến; 10 tháng đầu năm 2015 cũng đạt số lượng khách tương tự, với 33.000 chuyến.
Trong khi đó, trên 330 tàu tham quan, với tổng cộng 15.000 ghế, về lý thuyết bình quân mỗi năm phục vụ khoảng 4,5 triệu khách. Tuy nhiên, con số thực tế chỉ bằng 30% công suất của đội tàu. Cụ thể: năm 2014, có 96.000 chuyến tàu thăm vịnh, phục vụ gần 1,8 triệu khách; 10 tháng đầu năm 2015 phục vụ gần 1,9 triệu khách, với 112.000 chuyến xuất bến.
Như vậy, hiện, năng lực đón khách của đội tàu du lịch khổng lồ trên vịnh Hạ Long, theo một quan chức ngành du lịch, có lẽ phải đến năm 2025 may ra mới sử dụng hết.
Tuy nhiên, việc thừa năng lực lại không đồng nghĩa với việc chất lượng được nâng cao do các chủ tàu hạ giá để cạnh tranh, khiến chất lượng dịch vụ bị thả nổi. Nghiêm trọng hơn, hàng loạt các vụ tai nạn đắm tàu, gây chết người đã xảy ra trong nhiều năm qua.
Nếu như thời kỳ đầu, giá phòng đôi/đêm trên vịnh Hạ Long thấp nhất khoảng 200 – 300 USD thì nay xuống 50-60 USD/phòng/đêm – chỉ tương đương với giá phòng khách sạn hạng trung trên bờ.
Trong khi đó, các chủ tàu du lịch phục vụ tham quan ban ngày, do không chủ động được nguồn khách, nên buộc phải đua nhau hạ giá để nhận khách qua nhiều nhiều khâu trung gian.
Theo một chuyên gia về du lịch, với cảnh quan và danh tiếng đẳng cấp thế giới của mình, các sản phẩm du lịch trên vịnh Hạ Long không thể phát triển theo hướng xô bồ như hiện nay. “Phải có những dịch vụ đẳng cấp quốc tế, có chọn lọc, không thể phát triển theo số lượng như lâu nay. Hơn 500 tàu du lịch cùng hoạt động trên vịnh hiện nay là quá lớn. Nhiều danh thắng trên thế giới, năng lực có thể đón 10 nhưng họ chỉ đón 2-3, nhằm vừa bảo vệ danh thắng, vừa đảm bảo chất lượng dịch vụ và lưu giữ khách ở lại lâu hơn” – chuyên gia này chia sẻ.
Sẽ khai tử hàng trăm tàu cũ
Theo Quyết định 3625 của UBND tỉnh QN, ngày 16.11.2015, sẽ dừng đóng mới bất kỳ loại tàu du lịch nào. Cụ thể, với các tàu vỏ gỗ đã hết thời gian hoạt động du lịch, yêu cầu Sở GTVT thu hồi giấy phép hoạt động, không cho đóng tàu vỏ thép hoặc composite để thay thế như trước đây. Đối với các trường hợp đã được cho phép đóng mới tàu vỏ thép, vỏ composite thay thế sau thời điểm 18.3.2015 và đang triển khai thi công, Sở GTVT có trách nhiệm báo cáo UBND tỉnh QN xem xét cụ thể từng trường hợp để giải quyết, nhưng chỉ cho vận chuyển khách du lịch, không cấp phép cho tàu ngủ đêm.
Đặc biệt, UBND tỉnh Quảng Ninh cũng chỉ đạo tạm dừng việc đóng mới 119 tàu du lịch theo các giấy chứng nhận đầu tư đã được cấp trước đó.
Có một điều đáng chú ý, cách đây vài năm, trước thông tin hạn chế phát triển đội tàu du lịch trên vịnh Hạ Long, đã có hàng trăm giấy chứng nhận đầu tư đóng tàu mới được cấp cho các DN, trong đó có DN được cấp gần…100 giấy phép.
Và, từ cuối năm 2011, sau khi có chủ trương xiết chặt đội tàu du lịch, với việc không cấp thêm giấy phép đóng tàu mới thì hàng loạt tàu ồ ạt được đóng mới – gần 40 tàu – theo những giấy phép đã được cấp trước đó. Nếu không có quyết định 3625, có thể, đội tàu du lịch trên vịnh Hạ Long sẽ lên tới trên 650 tàu, khi tất cả 119 giấy phép được triển khai.
Việc không cho đóng thay thế những con tàu hết hạn hoạt động, dự kiến, trong vòng vài năm nữa, số tàu cũ trên vịnh Hạ Long sẽ giảm mạnh, cho dù từ năm 2012 tới nay các chủ tàu đã kịp đóng thay thế trên 70 con tàu – đồng nghĩa với việc được hoạt động thêm khoảng 15 năm nữa..
Theo số liệu của Sở GTVT Quảng Ninh, hiện trong 534 tàu thì chỉ có khoảng 100 là tàu sắt, còn lại là tàu gỗ, trong đó trên 200 trăm tàu đã ngấp nghé ngưỡng 15 năm hoạt động.
Tuy nhiên, theo phản ánh của các DN, quyết định 3625 đang gây khó rất lớn đối với các chủ tàu bởi nhiều DN sẽ phải dừng hoạt động khi con tàu cuối cùng hết thời hạn sử dụng. “Khá nhiều DN có đội tàu từ 5-10 con, thậm chí nhiều hơn như chúng tôi. Không cho đóng mới hoặc đóng thay thế tàu cũ thì coi như DN phá sản” – một chủ tàu xin giấu tên lo lắng.
Hơn nữa, dư luận lo ngại, quyết định 3625 chỉ là quyết định “tạm dừng việc đóng mới và đóng thay thế tàu vỏ gỗ”, nếu không thực hiện minh bạch, công khai có thể dẫn tới những tiêu cực, thiên vị cho những DN khác.
Video clip Cảng tàu du lịch Bãi Cháy đón khách:
