Bề ngoài giống củ ấu miền xuôi, nhưng là 2 loại hoàn toàn khác biệt.
Củ ấu tẩu mọc trên đá, rất cứng và độc. Trong y học, ấu tẩu có vị cay tê, tính nóng, có tác dụng chữa bệnh rất tốt.
Từ xa xưa, người Mông dùng củ ấu tẩu ngâm rượu xoa bóp trị đau nhức hay cảm gió. Theo người bản xứ, ăn trực tiếp củ ấu tẩu có thể gây tử vong. Từng có trường hợp chết vì uống nhầm rượu thuốc bóp ngâm củ ấu tẩu.
Tuy nhiên, qua cách chế biến tài tình của đồng bào Tây Bắc, nó trở thành món ăn có ích cho sức khỏe.
Bát cháo ấu tẩu ban đầu chỉ được biết đến như món cháo giải cảm của đồng bào dân tộc Mông. Sau này, người dân Hà Giang thêm một số gia vị, phụ gia khác, nấu thành món cháo "đặc sản" của xứ sở hoa tam giác mạch, ăn ngon miệng lạ lùng.
Trước khi nấu cháo, củ ấu tẩu phải được ngâm trong nước gạo, sau đó ninh cho đến lúc bở tơi, rồi mới đem tán nhuyễn, nấu cùng với gạo tẻ, nếp cái, chân giò.
Củ ấu tẩu rất cứng, khi nấu rửa sạch củ rồi thả vào nồi, cứ thế ninh đến lúc nào nó tự nhừ mới được. Do độc tính cao, nên một xoong cháo to để bán chỉ dùng vài củ.
Tô cháo ngon bởi tổng hòa các mùi vị: Thơm của nếp, bùi của ấu tẩu và béo của chân giò, trứng, vị chua của măng… Lại thêm ly nhỏ rượu ngô đặc sản Hà Giang, du khách đi một chặng đường xa đến Hà Giang sẽ thấy cơ thể sảng khoái, người khỏe khoắn trở lại, hào hứng hơn.
Hiện nay, cháo ấu tẩu đã được mang đi khắp trong Nam, ngoài Bắc. Nó không chỉ là một món ăn lót dạ, mà còn rất tốt cho sức khỏe.
