Nghe qua rất ngạc nhiên, chẳng lẽ “tuổi công nhân” của người lao động Việt Nam ngắn vậy sao?
Một đời người mà chỉ đi làm việc được chừng ấy năm, thế thì khoảng thời gian còn lại của đời người làm gì để sống?
Theo phân tích của Chủ tịch Tổng LĐLĐVN Bùi Văn Cường, nhiều doanh nghiệp tìm cách lách luật, chấm dứt hợp đồng với công nhân ở tuổi 35 trở lên để giảm gánh nặng trả lương cao, tránh phải đóng các khoản phí BHXH cho lao động có thâm niên nhiều hơn so với lao động mới trẻ tuổi.
Nhìn vào tuổi trung bình của công nhân, sẽ thấy doanh nghiệp khai thác tối đa sức lao động của công nhân trẻ, còn những người bước qua tuổi gần 40, thì không còn chỗ cho họ làm việc. Rõ ràng, không ai có thể mất sức lao động ở tuổi này, nhưng vì sự nghiệt ngã của thị trường lao động, cụ thể là trong các nhà máy, khu công nghiệp, cho nên có nhiều công nhân tuy còn trẻ nhưng đã bị sa thải.
Trên thực tế, có những doanh nghiệp thay đổi máy móc công nghệ, công nhân nào không theo kịp với kỹ thuật mới thì bị đào thải. Hơn nữa, khi thay đổi dây chuyền công nghệ, dứt khoát phải sắp xếp lại sản xuất, cắt giảm lao động, đó là quy luật của phát triển.
Có những dây chuyền tự động hóa cao, chỉ còn giữ lại 20 - 30% lao động so với dây chuyền trước, giá trị của công nghệ là vậy và nó cũng là thách thức về việc làm cho người lao động của tất cả các quốc gia. Cho nên, đối mặt với quy luật này, mỗi người phải cạnh tranh, phải tự học hỏi để theo kịp yêu cầu của công việc, và để tồn tại trong môi trường nghiệt ngã đó.
Đồng lương công nhân không cao, người lao động không có tích lũy, cho nên khi bị sa thải, họ không có gì ngoài hai bàn tay trắng, không có vốn buôn bán. Làm việc ở các doanh nghiệp, chủ yếu là lao động đơn giản, khi ra khỏi nhà máy, coi như cũng chẳng có nghề nghiệp, họ rất khó tìm được công việc gì hơn ngoài lao động tự do. Một lực lượng lao động thất nghiệp bước ra từ nhà máy vô nghề vô nghiệp. Tương lai quá mù mịt.
Làm cách gì để giúp công nhân không bị sa thải quá sớm, đó là bài toán không hề đơn giản. Ràng buộc các điều khoản trong thỏa ước lao động tập thể để hạn chế doanh nghiệp chấm dứt hợp đồng lao động với công nhân lớn tuổi là một biện pháp, nhưng đòi hỏi tổ chức công đoàn phải tham gia tích cực mới có hiệu quả.
