Chăn nuôi bò thịt chất lượng cao (do Cty CP Chăn nuôi Thảo Nguyên làm chủ đầu tư), khu du lịch sinh thái Sao Việt (do Cty TNHH du lịch Sao Việt làm chủ đầu tư), Khu du lịch liên hợp cao cấp New City Việt Nam và hầm đường bộ Đèo Cả “dính” nhiều chữ “vừa”.
Đó là vừa lập dự án đầu tư, vừa hoàn tất thủ tục về thu hồi đất, thu hồi rừng; vừa chuyển đổi mục đích sử dụng đất rừng, vừa đánh giá tác động môi trường; vừa xây dựng phương án trồng rừng thay thế và vừa khai thác tận dụng gỗ, củi; cho phép chủ đầu tư vừa triển khai xây dựng, vừa hoàn tất các thủ tục đầu tư dự án; cho phép thực hiện phân kỳ thu hồi đất rừng phòng hộ với diện tích đất thu hồi từng đợt nhỏ hơn 20ha và cho phép vừa khai thác, vừa lập thủ tục khai thác mỏ. Theo đoàn thanh tra, chính cơ chế đặc thù này là một trong những nguyên nhân dẫn đến sai phạm trong quá trình triển khai thực hiện các dự án. Hơn hết, điều này tạo nên khoảng trống, so bì giữa các nhà đầu tư, rằng “tại sao cũng dự án như thế, nhưng chúng tôi lại không được ưu ái”. Chưa nói, việc sử dụng cơ chế đặc thù ở đây cần phải có ý kiến của Chính phủ. Tỉnh Phú Yên đã cho phép lập, phê duyệt các dự án chuyển mục đích sử dụng rừng sang mục đích khác khi chưa đủ điều kiện chuyển mục đích sử dụng rừng theo quy định của pháp luật là bước đi liệu chừng, khó tránh bị tuýt còi. Phú Yên là tỉnh nghèo, nhưng vì lý do này mà thu hút đầu tư bằng mọi giá thì quả là bất ổn. Bất ổn dễ thấy là rừng dần cạn kiệt, môi trường sông nước bị xâm hại.
Cơ chế đặc thù đối với một dự án, được hiểu là nhà đầu tư được phép triển khai nhiều thủ tục cùng lúc, thay vì làm từng bước, làm theo trình tự. Mục đích lớn nhất của cơ chế đặc thù không gì khác là nhằm tạo điều kiện cho nhà đầu tư đẩy nhanh tiến độ dự án. Và cơ chế đặc thù thường bỏ qua các quy định mang tính ràng buộc hoặc ưu ái chưa có tiền lệ. Rủi ro, sai phạm cũng từ đó mà ra. Mảnh đất nghèo Phú Yên đã có những dự án như vậy.
